02-08-2006
Poniższy artykuł przedstawia zestawienie 3 nowych doniesień naukowych, które pojawiły się w pierwszej połowie 2006 r. w związku z leczeniem i diagnostyką choroby Parkinson
Chorobę Parkinsona (Parkinson’s disease – PD) charakteryzują następujące objawy: spowolnienie ruchowe (bradykinezja), sztywność mięśniowa i drżenie spoczynkowe. Są to tzw. objawy osiowe, występujące z różną częstością i w różnym nasileniu. Powszechnie uznaje się, iż za ich pojawienie się odpowiada degeneracja neuronów w układzie nigrostriatalnym, a dokładniej proces zwyrodnieniowy komórek dopaminergicznych istoty czarnej, który w efekcie prowadzi do dysfunkcji presynaptycznej szlaku nigrostriatalnego, co daje ostatecznie znaczne obniżenie poziomu dopaminy w ośrodkowym układzie nerwowym (OUN). Szacuje się, iż częstość występowania PD waha się w granicach 300-400 przypadków na 100 tys. osób. Pomimo długoletniej historii tej choroby (James Parkinson opisał ją już w 1817 r.) nadal wiele zagadnień pozostaje niejasnych. Nie wiadomo wciąż do końca, jakie powinno być właściwe podejście terapeutyczne.
W pierwszej pracy badawczej [1] próbowano znaleźć korelację pomiędzy dwoma badaniami obrazującymi, które wydają się być obiecujące w diagnostyce różnicowej i rozstrzyganiu co do występowania tzw. idiopatycznej postaci choroby Parkinsona. Spiegel i wsp. (2006) [1] w swojej pracy udowodnili, iż przezczaszkowa ultrasonografia dopplerowska (TUS) jest badaniem, które w ponad 90% przypadków wykazuje hiperechogeniczność w obrębie istoty czarnej u pacjentów dotkniętych PD w porównaniu do 9% tych samych zmian w populacji ludzi zdrowych. Przyczyna tej zależności jest jak dotąd nieustalona. Istnieją również inne współcześnie stosowane metody czynnościowego neuroobrazowania z wykorzystaniem tomografii emisyjnej pojedynczego fotonu (single photon emission computed tomography - SPECT). Bazują one na fakcie, iż w chorobach zwyrodnieniowych dochodzi do regionalnych zaburzeń metabolizmu, a więc pośrednio poprzez ocenę miejscowego przepływu krwi z użyciem znaczników radioaktywnych, można wykazać zmiany metabolizmu na poziomie komórkowym, mogące świadczyć o procesach degeneracji.
SPECT umożliwia wykonanie badania z rozróżnieniem na część presynaptyczną i postsynaptyczną w układzie dopaminergicznym i właśnie jedną z takich metod w tym przypadku wykorzystano. Jest to tzw. obrazowanie z użyciem [123I] FP- CIT SPECT, w którym dokonuje się pomiaru stężenia transporterów wychwytu zwrotnego dopaminy (DAT) przy użyciu fenylotropanowych pochodnych kokainy znakowanych radioaktywnym jodem - 123I. Przeprowadzono badanie porównawcze tych dwóch metod obrazowania, włączając do badania 53 pacjentów z PD. Otrzymane wyniki nie wykazały żadnej korelacji pomiędzy striatalnym wychwytem radioznacznika a zmianami w echogeniczności istoty czarnej. Wydaje się więc, iż rozmiary hiperechogeniczności obserwowane w TUS w żaden sposób nie korelują z degeneracją presynaptycznych zakończeń neuronów dopaminergicznych (charakterystycznej dla PD). Obydwa procesy zdają się zachodzić niezależnie od siebie. Autorzy potwierdzają jednak, iż metody te stosowane razem pozwalają zwiększyć czułość diagnostyczną w chorobie Parkinsona nawet do 98%. Co więcej, zaproponowane metody ułatwiają diagnostykę różnicową pierwotnej PD z zespołami parkinsonowskimi.
