Spis treści:

1. Tego nie da się uniknąć...
2. „Pozytywne” strony
3. Choroba Parkinsona – czym jest?
4. Przyczyny
5. Diagnostyka
6. Parkinsonizm a inne schorzenia
7. Profilaktyka i leczenie

Rozpoznanie choroby Parkinsona zawsze jest dla człowieka trudnym momentem, jak wiele innych diagnoz, w jego życiu. Strach przed nieznanym i obawa przed tym, jak się zmieni nasze codzienne życie i jak ono będzie wyglądało, może mieć (i niejednokrotnie ma) psychiczne skutki. Obawa przed nieznanym jest w pełni zrozumiała i uzasadniona, stąd konieczna jest odpowiednia edukacja, by w sposób jasny i klarowny przekazać niezbędną wiedzę i przygotować zarówno pacjenta, jak i jego rodzinę na dalsze życie z chorobą.

Tego nie da się uniknąć... 

W chorobie Parkinsona, osoba stojąca przed swoją diagnozą musi zmierzyć się ze świadomością, że nieuniknione w przebiegu choroby jest jej stałe postępowanie, które w konsekwencji doprowadza do upośledzenia poruszania się. Leczenie tego schorzenia nie należy do bezproblemowych. Co więcej: im dłużej trwa, tym staje się ono trudniejsze w łagodzeniu objawów. Oprócz stopniowo postępujących ograniczeń w poruszaniu się mogą także pojawiać się problemy umysłowe oraz związane z nimi schorzenia psychiczne.

„Pozytywne” strony 

O ile można mówić o optymistycznej stronie schorzenia, należy tutaj jako argumentu użyć faktu, iż jest to schorzenie postępujące powoli i nie ma informacji na temat tego, że powodowałaby skrócenie długości życia. Ważna jest odpowiednia adaptacja do zastanych warunków i możliwości. Obecne formy leczenia (podlegające ciągłemu rozwojowi) dają coraz większe możliwości oraz przynoszą coraz lepsze efekty. Dzięki dobrej reakcji na leczenie, można zachować aktywność zawodową, co jest jednym z zaleceń w związku z postępowaniem z pacjentem[1].

Choroba Parkinsona – czym jest? 

Zaliczana jest ona do grupy przewlekłych, postępujących schorzeń ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Zapadalność na nią wynosi około 15% osób rocznie wśród tych w wieku powyżej 65. roku życia. Szacunkowo na dzisiaj zakłada się, że w Polsce na chorobę Parkinsona cierpi około 70 000 osób, z czego większą grupę stanowią mężczyźni. W toku rozwoju choroby dochodzi do degeneracji oraz zanikania komórek mózgowych odpowiedzialnych za produkcję dopaminy, czyli substancji, której zadaniem jest przekazywanie informacji w mózgu, a jej znacząca rola objawia się w utrzymaniu napędu ruchowego oraz koordynacji i napięciu mięśni.

Najbardziej widocznym i zauważalnym objawem choroby jest drżenie kończyn występujące z początku w jednej kończynie, rozszerzając się stopniowo na pozostałe. Co ważne, drżenie nasila się w spoczynku, a ustępuje podczas wykonywania ruchu. Innym objawem jest także zauważalne spowolnienie ruchowe, co przejawia się w wolniejszym wykonywaniu codziennych czynności, takich jak chodzenie czy nawet mówienie. Innym wyrazem spowolnienia jest problem z rozpoczęciem danej czynności oraz z przyspieszeniem jej wykonywania. Dodatkowo obserwuje się sztywność mięśni, zaburzenia postawy, problemy z balansowaniem kończyn, zmianę chodu, zubożenie mimiki twarzy, a także zaburzenia snu, zaparcia czy osłabienie węchu.

Wsparcie w chorobie Parkinsona, fot. panthermedia

Przyczyny 

Źródeł przyczyny rozwoju choroby Parkinsona są medycynie na tę chwilę nieznane. Czynnik genetyczny jest rozpatrywany jako sprzyjający do rozwoju schorzenia, jednak dotychczas nie znaleziono pojedynczego defektu genetycznego, który byłby odpowiedzialny bezpośrednio za patogenezę całego procesu. Nie udało się także określić konkretnego czynnika środowiskowego, który implikowałby bezpośrednio proces rozwoju schorzenia[2].

Diagnostyka 

Prawidłowa i trafna diagnoza to klucz do podjęcia odpowiedniego leczenia. Podstawowym badaniem, któremu poddaje się pacjenta, jest badanie neurologiczne. W trakcie badania stwierdza się zespół zaburzeń ruchowych składających się na parkinsonizm – sztywność, zaburzenia postawy ciała, spowolnienie czy drżenia. W większości przypadków badanie neurologiczne jest wystarczające, a postawienie rozpoznania nie wymaga pogłębiania diagnozy. Jednak jeśli zaistnieją wątpliwości, lekarz może zlecić dodatkowe badania, takie jak rezonans magnetyczny mózgu (MRI), tomografia komputerowa głowy (CT) czy badanie elektroencefalograficzne (EEG). Badania te jednak nie wskazują na charakterystyczne i typowe zmiany dla choroby Parkinsona, podobnie jak inne badania – laboratoryjne. Dotychczas w żadnym badaniu – ani w badaniu krwi, ani w badaniach płynu mózgowo-rdzeniowego – nie znaleziono czynnika, który stanowiłby o jednoznacznym potwierdzeniu choroby lub wykluczał ją[1].

Parkinsonizm a inne schorzenia 

Należy pamiętać, że objawy choroby Parkinsona mogą także pojawić się jako oznaki towarzyszące innych jednostkom chorobowym, jak choćby przy zatruciu tlenkiem węgla bądź manganem. Podobne objawy można zaobserwować jako bezpośrednią reakcję na leki, np. podczas stosowania farmakoterapii w schorzeniach natury psychiatrycznej. Mogą one również zostać wywołane przez proces uciskowy mózgu podczas rozrostu niektórych guzów nowotworowych [1].

Profilaktyka i leczenie 

Medycyna póki co nie zna odpowiedzi na kluczowe pytanie o to, co stanowi o rozwoju choroby oraz jaka jest jej przyczyna. W związku z tym nie ma wyraźnych wskazówek, jak postępować, by uniknąć choroby. Podobna sytuacja ma miejsce odnośnie do leczenia i procesu terapeutycznego – brak znajomości przyczyn powoduje brak możliwości walki z problemem u źródła. Najlepsze efekty terapeutyczne uzyskiwane są w czasie pierwszych 3-5 lat od ustalenia rozpoznania. Nie zmienia to jednak postępującego charakteru choroby i jak zauważono, po tym okresie objawy ulegają nasileniu, a samo leczenie nie przynosi już spodziewanych efektów. Najważniejszym elementem zapobiegania szybkiemu postępowi choroby jest zapewnienie odpowiedniej ilości codzienne ruchu oraz rehabilitacji[2].