Każda obca struktura w obrębie mózgu (nie koniecznie nowotwór), nazywana jest guzem mózgu.
Guzem może więc być ropień mózgu, tętniak dużych rozmiarów lub pasożyt (np. tasiemiec bąblowcowy)
Jednak każdy guz, niezależnie od pochodzenia powoduje podobne objawy.
Są to:
Objawy ogólne ( związane ze wzrostem ciśnienia śródczaszkowego):

●Ból głowy jest najczęstszym objawem ogólnym. Zwykle pojawia się rano i daje poczucie rozsadzania głowy. Jego nasilenie w miarę wzrastania guza staje się coraz większe.
●Wymioty są objawem często towarzyszącym bólom głowy
●Zaburzenia psychiczne przejawiające się pogorszeniem pamięci i koncentracji. Może pojawić się senność, spowolnienie i apatia, ale również spotykane jest nadmierne pobudzenie chorego.
●Nieco rzadziej pojawiają się napady padaczkowe którym towarzyszy utrata przytomności.
●Jednym z objawów guza może być tzw. tarcza zastoinowa, będąca wyrazem obrzęku nerwu wzrokowego.
W przypadku guzów nieleczonych wzrost ciśnienia śródczaszkowego może doprowadzić do tzw. wgłobienia lub wklinowania mózgu (przemieszczenie mózgu poza prawidłowe jego granice). Jest to stan bardzo niebezpieczny dla życia chorego i objawiający się znacznym zaburzeniem przytomności, bardzo silnym bólem głowy, dużym wahaniem częstości tętna, jak również zaburzeniami oddychania.
Objawy ogniskowe (związane z uciskiem na sąsiednie struktury mózgu) :

Jeżeli guz rozwija się powoli, wówczas objawy ogólne są mniej nasilone lub nie występują wcale. Pojawiają się natomiast objawy miejscowe (ogniskowe), których charakter uzależniony jest od lokalizacji guza.
●Guzy zlokalizowane w płacie czołowym mogą się manifestować postępującym otępieniem, obniżeniem napędu, brakiem krytycyzmu, niekiedy agresją i niepohamowanym popędem seksualnym.
●Guzy płata skroniowego mogą dawać takie objawy jak stany lękowe, depresyjne oraz upośledzenie pamięci świeżej (chory zapomina fakty sprzed kilku godzin czy dni).
●Guzy móżdżku powodują zaburzenia równowagi i zawroty głowy, a także oczopląs.
Spośród innych objawów ogniskowych częste są:
●nidowłady kończyn, zaburzenia mowy, czucia, zaburzenia równowagi i chodu.
Nieco odmienna sytuacja, jeżeli chodzi o obraz kliniczny, występuje u osób ze starczym zanikiem mózgu (zmniejszenie masy mózgu). Wzrost guza nie powoduje wówczas tak intensywnego wzrostu ciśnienia śródczaszkowego i tym samym objawy ogólne pojawiają się później. Pierwszymi objawami są wówczas zaburzenia psychiczne i objawy ogniskowe.
Nowotwory mózgu
Są najczęściej spotykanymi guzami mózgu. Mogą mieć charakter łagodny (gdy nie naciekają otoczenia i rosną powoli), oraz złośliwy (nowotwór atakuje sąsiednie struktury). Najczęściej spotykanymi są tzw. glejaki i oponiaki.
Ropnie mózgu
Ropnie powstają zwykle wskutek zakażenia bakteryjnego, do którego może dojść :
● w wyniku otwartego urazu czaszkowo-mózgowego,
●wskutek przejścia zakażenia z innych struktur (np. zapalenie ucha środkowego)
●drogą krwionośną (np. z płuc)
Diagnozowanie
Istnieje wiele sposobów rozpoznawania guzów mózgu. Począwszy od badania neurologicznego, badania dna oka oraz płynu mózgowo-rdzeniowego, poprzez badanie EEG (badanie czynności elektrycznej mózgu), a skończywszy na tomografii komputerowej (TK) i rezonansie magnetycznym (MR).
Leczenie guzów
Leczenie guzów mózgu jest przeważnie chirurgiczne. Operacyjność zależy jednak od umiejscowienia zmiany (jest skuteczniejsza w przypadku guzów leżących bardziej powierzchownie) i od charakteru guza. Nowotwory łagodne, torbiele oraz ropnie dają lepsze rokowanie niż nowotwory złośliwe, które naciekają otaczającą tkankę mózgową.