Zwężenie tętnic szyjnych, czyli naczyń, które doprowadzają krew do mózgu, jest jednym z powikłań uogólnionej miażdżycy. Ponieważ stan ten może prowadzić do poważnych i niebezpiecznych powikłań, jak na przykład
udaru mózgu, dlatego tak niezwykle ważna jest jego etiologia, objawy, diagnostyka oraz leczenie.
Etiologia zwężenia tętnic szyjnych
Przyczynę ponad 90% zwężeń lub niedrożności tętnic szyjnych stanowi miażdżyca. Blaszki miażdżycowe lokalizują się zwykle w okolicach podziału tętnic - najczęściej w obrębie opuszki tętnicy szyjnej wspólnej i w odejściach tętnic szyjnych wewnętrznej i zewnętrznej. Rzadziej zaś w początkowym odcinku tętnicy szyjnej wspólnej. Z pozostałych, rzadszych przyczyn zwężeń tętnic szyjnych należy wymienić zagięcia kątowe, dysplazję włóknisto-mięśniową, rozwarstwienie, zmiany po radioterapii oraz urazy.
Obraz kliniczny zwężenia tętnic szyjnych
Zwężenia i niedrożność tętnic szyjnych mogą przebiegać bezobjawowo lub mogą przyjmować postać charakterystycznego zespołu objawów neurologicznych:
Zaburzenia ruchowe - obejmują niedowłady oraz porażenia kończyn po stronie przeciwnej niż zwężona tętnica. Dotyczy to częściej kończyny górnej niż dolnej.
Zaburzenia czuciowe - obejmują znieczulenie lub
przeczulicę skóry oraz
parestezje czy mrowienia. Dotyczą najczęściej twarzy i kończyny górnej, rzadziej kończyny dolnej, Podobnie jak zaburzenia ruchowe, występują po stronie przeciwnej niż zwężona tętnica.
Zaburzenia mowy - obejmują zaburzenia zarówno ruchowe, jak i czuciowe o typie
afazji. Najczęściej mają jednak charakter mieszany z przewagą komponentu ruchowego. Zaburzenia mowy występują w przypadku niedokrwienia dominującej półkuli mózgu.
Zaburzenia widzenia - najczęściej krótkotrwałe zaniewidzenie jednooczne po stronie zwężenia tętnicy. Może być to całkowita chwilowa ślepota, połowiczny lub kwadrantowy ubytek w polu widzenia lub zmniejszenie ostrości widzenia.
Objawy niespecyficzne przy zwężeniu tętnic szyjnych
Objawy niespecyficzne - jest to grupa niecharakterystycznych objawów spowodowanych niedokrwieniem mózgu, takich jak: bóle i zawroty głowy, zaburzenia świadomości, szum w uszach czy
zaburzenia równowagi. Czasem w badaniu fizykalnym stwierdza się szmer nad tętnicą lub tętnicami szyjnymi (zwykle w okolicy kąta żuchwy), który powstaje przy zwężeniach około 50%. Przy ciasnych zwężeniach w około 90% szmer zazwyczaj nie jest słyszalny.
Rozpoznanie zwężeń tętnic szyjnych
Wśród badań pomocniczych, które umożliwiają rozpoznanie zwężenia tętnic szyjnych znajdują się:
USG z kolorowym dopplerem, co pozwala zlokalizować zmianę oraz ocenić stopień zwężenia i morfologię blaszki miażdżycowej.
Arteriografia konwencjonalna z dotętniczym podaniem środka cieniującego jest uznawana za "złoty standard" w diagnostyce zwężenia tętnicy szyjnej. Ze względu jednak na ryzyko poważnych powikłań powinno się ją wykonywać jedynie w sytuacji, gdy inne badania obrazowe, takie jak USG, angio-TK czy angio-MR, nie pozwalają jednoznacznie ocenić stopnia zwężenia.
TK i MR głowy.
Leczenie zachowawcze przy zwężeniu tętnic szyjnych
Leczenie zachowawcze obejmuje:
zwalczanie czynników ryzyka miażdżycy,
leczenie przeciwpłytkowe (kwas acetylosalicylowy, klopidogrel lub tiklopidyna, w celu zmniejszenia ryzyka powikłań miażdżycy i zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych).
Leczenie inwazyjne zwężenia tętnic szyjnych
Celem leczenia inwazyjnego jest zmniejszenie ryzyka udaru mózgu u chorych z istotnymi hemodynamicznie zwężeniami tętnic szyjnych.
Wśród metod znajdują się:
operacyjne usunięcie blaszki miażdżycowej powodującej zwężenie (endarterektomia),
plastyka wewnątrznaczyniowa tętnicy z wszczepieniem stentu.
W większości przypadków możliwe jest leczenie każdą z metod. Metodą preferowaną jest jednak endarterektomia. Istnieją jednak sytuacje, kiedy koniecznie jest zastosowanie leczenia wewnątrznaczyniowego. Jest to zatem postępowanie z wyboru w przypadku:
zwężenia kwalifikującego się do leczenia inwazyjnego u chorych z ogólnymi przeciwwskazaniami do operacji,
zwężenia niedostępnego dla chirurga z przyczyn anatomicznych,
nawrotu zwężenia tętnicy szyjnej wewnętrznej po udrożnieniu (restenoza),
zwężenia po radioterapii.
Wskazania do leczenia inwazyjnego obejmują:
zwężenie światła naczynia >70% u chorych po TIA (przemijający atak niedokrwienny) lub udarze mózgu niepowodującym niesprawności albo jeśli współistnieje >70% zwężenie tętnicy szyjnej wewnętrznej po stronie przeciwnej,
zwężenie 50-69% u chorych z objawami niedokrwienia mózgu lub u których wystąpiły objawy oczne w ciągu ostatnich 3 miesięcy, jeśli współistnieje kilka czynników ryzyka sercowo-naczyniowego,
zwężenie >70% u chorych objawowych oraz u chorych bezobjawowych kwalifikowanych do operacji wszczepienia pomostów aortalno-wieńcowych lub operacji
tętniaka aorty.
Przeciwwskazania do leczenia inwazyjnego
Przeciwwskazania do leczenia inwazyjnego obejmują:
zły stan ogólny chorego, najczęściej wynikający z chorób dodatkowych (niewydolność krążenia u chorych po zawałach mięśnia sercowego
ciężka niewydolność nerek, zaawansowany proces nowotworowy,
udar mózgu z masywnymi niedowładami, które nie ustępują w ciągu 6 miesięcy i uniemożliwiają normalne funkcjonowanie chorego,
niedrożność tętnicy szyjnej wewnętrznej.
Według niektórych lekarzy przeciwwskazanie stanowi również tętniak wewnątrzczaszkowy ze względu na wysokie ryzyko krwotoku po udrożnieniu tętnic szyjnych oraz długa blaszka miażdżycowa, której koniec jest niedostępny w czasie operacji.
Należy podkreślić, że wiek nie stanowi przeciwwskazania do leczenia operacyjnego.
Jak w przypadku każdego zabiegu, tak również w procedurach leczenia inwazyjnego zwężeń tętnic szyjnych istnieje możliwość wystąpienia powikłań, zarówno ogólnych, jak i miejscowych. Częstość ich występowania zależna jest od stanu ogólnego chorego oraz oczywiście od doświadczenia lekarza.
Najczęstsze powikłania ogólne to: zaostrzenie choroby wieńcowej serca i zawał, pooperacyjny spadek lub wzrost ciśnienia tętniczego, zaburzenia rytmu serca, niewydolność oddechowa i niewydolność nerek.
Do powikłań miejscowych zalicza się: krwawienie i krwotok z rany pooperacyjnej, ostry zakrzep operowanej tętnicy, uszkodzenie nerwów obwodowych, zaburzenia neurologiczne, objawy przekrwienia mózgu, zakażenie rany pooperacyjnej i krwotok wewnątrzczaszkowy. Powikłania odległe które pojawiają się zwykle po kilku miesiącach lub latach to nawrotowe zwężenia tętnic szyjnych oraz tętniaki rzekome.
Jak zauważycie w cytacie który tu zamieściłem jest wiele objawów wspólnych z dyskopatią dla tego trzeba przeprowadzać zawsze kompleksowe badania . Pozdrawiam