Skóra jest zwierciadłem zdrowia. Badanie skóry może dostarczyć ważnych wskazówek diagnostycznych w wielu jednostkach chorobowych, i jako istotna część procesu badania pacjenta i stawiania diagnozy nie powinno być pomijane. Również niektóym chorobom przebiegającym z zajęciem układu nerwowego mogą towarzyszyć charakterystyczne zmiany skórne nawet na początku procesu chorobowego, kiedy jeszcze nie występują objawy neurologiczne.
Borelioza
Obraz kliniczny boreliozy wiąże się z zajęciem skóry, układu nerwowego, stawów i serca. Borelioza układu nerwowego może przebiegać z zajęciem obwodowego lub ośrodkowego układu nerwowego. W obwodowym układzie nerwowym może objawaić się jako uszkodzenia nerwów czaszkowych, najczęściej nerwy twarzowego, uszkodzeń splotów nerwowych lub mononeuropatii. W ośrodkowym układzie nerwowym może przebiegać pod postacią zapalena opon mózgowo-rdzeniowych, mózgu lub rdzenia kręgowego, łagodnego nadciśnienia śródczaszkowego, zapalenia naczyń lub encefalopatii. Do skórnych manifestacji boreliozy należą: rumień wędrujący, borrelial lymphoma oraz przewlekłe zanikowe zapalenie skóry kończyn.
Po kilku dniach lub tygodniach od zakażenia w miejscu ukłucia przez kleszcza pojawia się miejscowa zmiana skórna w postaci niebolesnego rumienia. Rumień wędrujący występuje u mniej niż 40% osób zakażonych, nieleczony znika po 1–2 miesiącach, natomiast po rozpoczęciu antybiotykoterapii ustępuje w ciągu kilku dni, co nie jest jednak równoznaczne z eliminacją zakażenia. Początkowo ma postać plamy, która rozszerza się, wykazując centralne przejaśnienie. Aby go rozpoznać należy stwierdzić, ze zmiana się powiększa i przekracza średnicę 5 cm.
Borrelial lymphoma jest pojedynczym, sinoczerwonym, niebolesnym guzkiem zlokalizowanym najczęściej na małżowinach usznych, brodawkach sutkowych i skórze moszny. Może mu towarzyszyć powiększenie okolicznych węzłów chłonnych. Nieleczony może utrzymywać się kilka lat.
Przewlekłe zanikowe zapalenie skóry kończyn jest stadium późnym i stwierdzane jest kilka lat od zakażenia pod postacią sinoczerwonych zmian na dalszych częściach kończyn. Początkowo mają one charakter obrzęku zapalnego, następnie skóra staje się cienka i zanikowa.
fot. shutterstock
Nerwiakowłókniakowatość typu I
Najczęstszą chorobą skórno-nerwową jest nerwiakowlókniakowatość typu I, czyli choroba von Recklinghausena. W jej przebiegu mogą wystąpić nowotwory układu nerwowego o różnej morfologii, m.in: glejak nerwu wzrokowego, oponiak, gwiaździak, wyściółczak, nerwiak osłonowy. Na skórze możemy znaleźć znamiona barwikowe koloru kawy z mlekiem - plamy café au lait, przebarwienia skórne w okolicach pach i pachwin oraz guzki podskórne - nerwiakowłókniaki. U 10-15% chorych występuje padaczka, a u 15-20% opóźnienie rozwoju psychoruchowego lub umysłowego.
