Mózg a niedotlenienie?

Mózg jest szczególnie wrażliwy na niedokrwienie oraz niedotlenienie organizmu. W sytuacji gdy zostanie pozbawiony na około cztery minuty tlenu oraz glukozy dochodzi w nim do nieodwracalnych zmian i uszkodzeń. Niedotlenienie definiowane jest fachowo „jako stan, w którym ilość tlenu w mózgu spada poniżej poziomu, który jest niezbędny do jego funkcjonowania”. Warto tutaj nadmienić, że mózg potrzebuje bardzo dużej ilości tlenu do prawidłowego funkcjonowania tj. ok. 3,3ml utlenowanej krwi na 100 g tkanki mózgowej.

Po około 3- 4 minutach bez ciągłego dostarczania tlenu w naszym mózgu zachodzą nieodwracalne zmiany, ulega on silnym uszkodzeniom a nawet obumieraniu (dotyczy to szczególnie kory mózgu).

Na początku organizm człowieka reaguje na obniżenie poziomu tlenu we krwi, poprzez zwiększenie przepływu mózgowego. Później pojawiają się niepokojące objawy.

W chwili obecnej wyróżniamy następujące rodzaje niedotlenienia mózgu:

• zawał mózgu (niedotlenienie całkowite), pojawia się po zatrzymaniu przepływu krwi w całym mózgowi bądź w obszarze, który zaopatruje jedna tętnica,
• częściowe (obejmuje regionalne lub uogólnione zmniejszenie przepływu krwi),
• związane z brakiem bądź niedoborem hemoglobiny, która jest głównym nośnikiem tlenu,
• spowodowane obniżonym ciśnieniem czaszkowym tlenu we krwi tętniczej,
• związane z zablokowaniem układów enzymatycznych.

Jest to terminologa stworzona dla lekarzy - neurologów, która pomaga rozróżnić co jest główną przyczyną niedotlenienia mózgu.

Przyczyny i objawy niedotlenienia mózgu

Przyczyn niedotlenienia mózgu jest bardzo wiele. Mogą się one pojawić w wyniku:

• zaburzeń rytmu serca o ciężkim podłożu,
• zawału mięśnia sercowego,
• napadowym migotaniu przedsionków bądź komór,
• zapalenia mięśnia sercowego,
• kardiomiopatii,
• nagłego krwotoku,
• nagłym spadku ciśnienia tętniczego tzw. hipotonia ortostatyczna (bardzo często spowodowana jest wstrząsem krwotocznym, bólowym czy pourazowym),
• nagłego zmniejszenia się dopływu odpowiedniej ilości krwi do mózgu człowieka,
• bardzo ciężkiej niedokrwistości (anemii),
• zakrzepicy,
• tętniaka,
• zatoru,
• oparzenia dużej powierzchni ciała,
• miażdżycy,
• zespołu bezdechu sennego,
• odmy opłucnowej,
• bardzo ciężkiego zaplenia płuc.

Niedotlenienie mózgu bardzo często może pojawić się także u osób dotkniętych cukrzycą. Wyróżniamy także niedotlenienie okołoporodowe (niewydolność oddechowa u noworodka będąca wynikiem niewystarczającej ilości tlenu przed lub w trakcie porodu), niedotlenienie spowodowane zatruciem tlenkiem tlenu, chorobą wysokogórską czy zwyrodnieniami w kręgosłupie.

Wśród pierwszych objawów, które mogą świadczyć o niedotlenieniu mózgu znajdują się: zawroty głowy, bóle głowy, problemy z widzeniem, utrzymaniem równowagi, omdlenia, duszności czy utrata przytomności. Pojawiają się także nudności, wymioty, problemy z pamięcią krótkotrwałą, zaburzenia poznawcze, czucia, wzrost tętna oraz sinica. U wielu pacjentów występują także drgawki. Śpiączka prowadzi w większości przypadków do zaprzestania odruchów pnia mózgu i śmierci mózgu.

Taki stan wymaga natychmiastowej pomocy specjalistycznej. Każda sekunda może zaważyć o dalszym życiu pacjenta. Niedotlenienie mózgu stanowi bowiem zagrożenie nie tylko dla zdrowia ale także życia pacjenta i jest główną przyczyną zgonów wśród pacjentów.

Niedotlenienie a zagrożenie życia pacjenta

Niedotlenienie mózgu stanowi ZAWSZE bezpośrednie zagrożenie życia dla pacjenta. Każda sekunda prowadzi do nieodwracalnych zmian w mózgu a następnie śmierci. Właściwie udzielona pomoc a następnie włączenie odpowiedniego leczenia dają szanse na uchronienie neuronów (komórek nerwowych) przed degradacją czyli przed nieodwracalnymi zmianami a nawet śmiercią.

Kluczową kwestią jest jak najszybsze wezwanie pogotowia ratunkowego. Tę czynność wykonujemy jako pierwszą!! W przypadku pojawienia się zaburzeń oddychania należy ułatwić choremu wzięcie oddechu. Nie należy podawać jakichkolwiek leków, wody (zwłaszcza osobie leżącej). Uruchomienie transportu krwi do mózgu wymaga wykonania sztucznego oddychania i masażu serca. Pamiętajmy o tym, że najpierw wykonuje się 15 uciśnięć serca a następnie dwa wdechy. Jeśli w jamie ustnej znajduje się ciało obce, należy spróbować je usunąć. W przypadku obrzęku krtani konieczne jest wykonanie tracheotomii.

Leczenie niedotlenienia mózgu zawsze wymaga hospitalizacji pacjenta i jest w większości przypadków długotrwałe. Jego podstawowym celem jest ponowne uruchomienie transportu tlenu do wszystkich komórek w mózgu. Przebieg leczenia, jego czas trwania i stosowane leki są uzależnione od przyczyn, które doprowadziły do niedotlenienia mózgu. Niestety statystki medyczne pokazują, że właśnie niedotlenienie mózgu jest główną przyczyną zgonu wśród pacjentów.