Choroba autoimmunologiczna to stan w którym układ odpornościowy wytwarza przeciwciała przeciw własnym tkankom, wywołując reakcję zapalną.
Spis treści:
Objawy choroby
Występuje praktycznie ze strony wszystkich układów i narządów, a przebieg ma charakter przewlekły. Do rozwoju choroby autoimmunologicznej dochodzi wskutek złożonej kombinacji czynników genetycznych, hormonalnych, immunologicznych i środowiskowych.
Wśród chorób autoimmunoligicznych układu nerwowego wymienić należy:
- stwardnienie rozsiane,
- miastenie gravis,
- zespół Guilliain-Barre.
Miastenia gravis
Miastenia gravis to przewlekłe, nabyte schorzenie układu nerwowego o charakterze autoimmunologicznym. Występuje w częstości 15/100 000 mieszkańców, szacuje się, że w Polsce choruje na nią około 5000 osób. Istotą miastenii jest obecność przeciwciał przeciwko receptorom dla acetylocholiny. Przeciwciała te zmniejszają liczbę aktywnych receptorów utrudniając przewodzenie w płytce nerwowo-mięśniowej.
Choroby autoimmunologiczne układu nerwowego, fot. panthermedia
Obraz kliniczny obejmuje nadmierną męczliwość mięśni i ich osłabienie, w miarę wykonywania aktywności ruchowej. Pierwsze symptomy choroby to opadanie powiek i podwójne widzenie, często zajęte zostają także mięśnie twarzy, powodując zaburzenie mimiki, mowy, połykania i żucia oraz opadanie żuchwy. W zależności od postaci klinicznej, osłabione mogą zostać jedynie mięśnie gałkoruchowe i dźwigacz powieki lub wszystkie mięśnie w znacznym stopniu.
Zespół Guillain- Barre
Zespół Guillain-Barre, czyli ostra zapalna neuropatia demielinizacyjna to jedna z najczęściej obserwowanych neuropatii nabytych, zapadalność wynosi 1-5 przypadków na 100 000 osób w ciągu roku.
Wyróżnia się dwie postacie tego schorzenia – demielinizacyjną, w której obecne są przeciwciała przeciwko mielinie oraz aksonalną, z przeciwciałami skierowanymi przeciwko błonie komórkowej aksonu. Oba typy prowadzą do uszkodzenia nerwu.
W początkowej fazie choroby objawy dotyczą kończyn dolnych, są to zwykle parastezje, bóle i niedowłady, następnie problemy obejmują kończyny górne. Zdarza się także zajęcie nerwów czaszkowych oraz przeponowych i międzyżebrowych, prowadząc do niewydolności oddechowej. Dodatkowo występują zaburzenia autonomiczne, czyli problemy z rytmem serca i wahania ciśnienia krwi.
Zespół Guillaina-Barre występuje w każdym wieku, ale znacznie rzadziej diagnozowana jest u dzieci. Istnieje wiele czynników, które mogą ją wyzwolić, przede wszystkim zalicza się do nich infekcje, zabiegi chirurgiczne i szczepienia przeciwko ospie, wściekliźnie i grypie. Zdarza się że zespół towarzyszy nowotworom, boreliozie, sarkoidozie oraz zakażeniu wirusem HIV.
Choroby autoimmunologiczne układu nerwowego, fot. panthermedia
Stwardnienie rozsiane
Stwardnienie rozsiane jest najczęstszą przyczyną niepełnosprawności wśród ludzi młodych. Choroba ujawnia się pomiędzy 20 a 40 rokiem życia, ze szczytem zachorowania około 30 roku życia. Zmiany patologiczne w schorzeniu dotyczą uszkodzenia i rozpadu osłonki mielinowej, co jest bezpośrednią przyczyną zaburzeń przewodzenia.
- Udział mechanizmów autoimmunologicznych w patogenezie stwardnienia obejmuje: wytworzenia okołonaczyniowych nacieków zapalnych składających się z limfocytów T i B, komórek plazmatycznych i makrofagów.
- Obecność w ognisku zapalnym immunoglobulin, cytokin i elementów składowych dopłeniacza.
Mielina i oligodendrocyty niszczone są przez cytokiny i proteinazy, największy udział w procesie niszczenia mieliny mają makrofagi, które pochłaniają mielinę na drodze fagocytozy. Objawy kliniczne SM są różnorodne, najczęściej jako pierwsze pojawiają się zaburzenia czucia kończyn, zaburzenia równowagi i chodu, problemy ze wzrokiem i osłabienie siły mięśniowej.
