Stwardnienie rozsiane to choroba objawiająca się bardzo różnorodnie – u chorych dochodzić może m.in. do zaburzeń widzenia, zaburzeń równowagi, jak i do zaburzeń czucia. Ze względu na różnorodny obraz kliniczny konieczne jest różnicowanie SM z całkowicie innymi jednostkami – jakie więc choroby miewają podobne objawy jak stwardnienie rozsiane?
Spis treści:
- Objawy stwardnienia rozsianego
- Stwardnienie rozsiane a migreny
- Stwardnienie rozsiane a spondylopatia
- Stwardnienie rozsiane a neuropatia
- Stwardnienie rozsiane a inne choroby
- Rozpoznawanie stwardnienia rozsianego
Stwardnienie rozsiane (SM, ang. multiple sclerosis) zaliczane jest do grupy chorób autoimmunologicznych, czyli takich, w których przebiegu układ odpornościowy pacjenta atakuje struktury jego własnego organizmu. W przypadku SM reakcja skierowana jest ku osłonkom mielinowym komórek nerwowych. Prowadzi to do zaburzeń w przepływie informacji pomiędzy neuronami a pozostałymi strukturami organizmu, czego ostatecznym efektem są nierzadko bardzo dokuczliwe objawy stwardnienia rozsianego.
Stwardnienie rozsiane jest – wbrew pozorom – dość często spotykaną chorobą. Szacuje się, że w samych tylko Stanach Zjednoczonych na jednostkę choruje około milion osób. Warto tutaj podkreślić, że dane te mogą nie być w pełni zgodne z prawdą – według niektórych badań nawet 1 na 5 osób chorujących na SM zostaje tak naprawdę niewłaściwie zdiagnozowana.
Objawy stwardnienia rozsianego
Stwardnienie rozsiane przebiegać może bardzo różnie – pojawiające się u chorych objawy zależeć mogą m.in. od stopnia zaawansowania choroby.
Do najczęściej jednak spotykanych w przebiegu SM objawów zaliczane są:
- zaburzenia widzenia (np. odbieranie zamazanego obrazu czy nagła utrata wzroku),
- zaburzenia czucia (m.in. w postaci mrowień, bólu w różnych w częściach ciała),
- zaburzenia koordynacji psychoruchowej,
- osłabienie siły mięśniowej,
- trudności z kontrolowaniem oddawania moczu,
- zawroty głowy,
- uczucie zmęczenia,
- wahania nastroju (dość często spotykane bywa obniżenie nastroju).
Patrząc na powyższą listę doskonale widać, że objawy stwardnienia rozsianego są raczej niespecyficzne i podobnego rodzaju dolegliwości mogą pojawiać się w przebiegu całkowicie innych jednostek. To właśnie sprawia, że zamiast diagnozy SM pacjent otrzymać może całkowicie inne rozpoznanie.
Stwardnienie rozsiane a migreny
Jedną z jednostek, która może być rozpoznana u pacjenta ze stwardnieniem rozsianym, są migrenowe bóle głowy. Charakterystyczne dla migreny są takie objawy, jak ból głowy, ale również inne problemy, do których zaliczane są m.in. zaburzenia widzenia, nudności (którym mogą towarzyszyć wymioty) czy nadwrażliwość na światło i dźwięki. Pacjenci zmagający się z migrenami mogą również skarżyć się na występowanie zawrotów głowy czy zaburzeń równowagi.
Stwardnienie rozsiane a spondylopatia
Problemami, które mogą dawać podobne objawy jak stwardnienie rozsiane, są spondylopatie. W ich przypadku nieprawidłowości dotyczą kręgów kręgosłupa – dolegliwości, takie jak np. ból czy wzmożone napięcie mięśniowe, pojawiają się ze względu na ucisk na korzenie nerwowe czy na sam rdzeń kręgowy.
Stwardnienie rozsiane a neuropatia
Neuropatia to termin bardzo ogólny, oznaczający uszkodzenie włókien nerwowych, które prowadzi do zaburzeń ich czynności. Doprowadzać do tego zjawiska mogą różnorakie problemy, bo zarówno infekcje (np. zakażenie wirusem HIV), niedobory pewnych substancji (np. witaminy B12), urazy, ale i zatrucia (np. ołowiem) czy pewne schorzenia (takie jak cukrzyca czy niedoczynność tarczycy).
Ostatecznie u pacjentów z neuropatią występować mogą rozmaite objawy, takie jak:
- zaburzenia czucia (np. mrowienia),
- zmniejszenie lub zwiększenie wrażliwości na różne bodźce (np. termiczne),
- zaburzenia równowagi,
- osłabienie siły mięśniowej,
- odbieranie podwojonego obrazu,
- zaburzenia potliwości (zarówno w postaci nadmiernego, jak i osłabionego pocenia).
Stwardnienie rozsiane a inne choroby
Wymienione powyżej stanowią oczywiście niejedyne jednostki, z którymi należy różnicować stwardnienie rozsiane. Przy podejrzeniu tej choroby w trakcie diagnostyki należy wykluczyć również i takie jednostki, jak infekcje ośrodkowego układu nerwowego (wynikające z zachorowania np. na kiłę czy boreliozę), guzy mózgu czy zajęcie układu nerwowego w przebiegu tocznia rumieniowatego układowego czy sarkoidozy. W diagnostyce różnicowej uwzględnić należy także choroby mitochondrialne oraz zaburzenia wynikające z niedoborów istotnych witamin (np. witaminy B12).
Stwardnienie rozsiane, fot. panthermedia
Rozpoznawanie stwardnienia rozsianego
Odpowiednie postawienie diagnozy stwardnienia rozsianego jest ważne przede wszystkim z tego powodu, że umożliwia ono zaproponowanie odpowiedniego dla pacjenta leczenia. Biorąc pod uwagę to, jak dużo różnych jednostek przebiegać może podobnie jak SM, doskonale zrozumiałe staje się to, dlaczego w diagnostyce schorzenia wykonywanych jest u pacjentów aż tak wiele różnych badań.
Podstawową rolę w diagnostyce odgrywa oczywiście wywiad lekarski, podczas którego specjalista zdobywa informacje na temat charakteru występujących u chorego dolegliwości czy czasu ich trwania. W rozpoznawaniu stwardnienia rozsianego bardzo istotne są badania obrazowe – dzięki przeprowadzeniu obrazowania metodą rezonansu magnetycznego możliwe jest wykrycie charakterystycznych dla schorzenia zmian demielinizacyjnych w obrębie struktur ośrodkowego układu nerwowego. Konieczne w diagnostyce bywają jednak i innego jeszcze rodzaju badania, takie jak np. badanie wzrokowych potencjałów wywołanych czy badania laboratoryjne (np. badanie płynu mózgowo-rdzeniowego pozyskanego na drodze punkcji lędźwiowej).
