Niedoczulica znana jest w literaturze fachowej jako hipostezja, która objawia się problemami z czuciem powierzchniowym, osoba cierpiąca na to schorzenie ma problem z odczuwaniem bodźców, takich jak dotyk, ucisk, temperatura. Zaburzenia czucia zaliczane są do objawów chorób neurologicznych, choć znane są przypadki, kiedy hipostezja współtowarzyszy innym chorobom, np. hipokalcemii.

Co wywołuje niedoczulicę

Głównym sprawcą pojawienia się problemów z czuciem są uszkodzenia nerwów obwodowych lub osłabienie ich pobudliwości, które pojawiają się na skutek różnych chorób. Wśród przyczyn niedoczulicy upatruje się m.in. urazów mechanicznych ciała, na skutek czego następuje zaburzenie prawidłowego funkcjonowania nerwów; oparzeń skóry, operacji chirurgicznych, zatrucia ołowiem, alkoholizmu, działania ubocznego niektórych leków, niedoboru  witamin, neuropatii – zarówno o podłożu autoimmunologicznym, jak i na skutek zaburzeń metabolicznych, chorób przewlekłych, tocznia, postępującej miażdżycy, stwardnienia rozsianego, chorób zakaźnych (półpasiec, AIDS).

Metody diagnozowania niedoczulicy

Najważniejszą rolę w diagnozowaniu niedoczulicy odgrywa badanie neurologiczne. Wyniki badań pozwalają potwierdzić lub wykluczyć problemy neurologiczne, które są często powiązane z wystąpieniem niedoczulicy. W przypadku, gdy lekarz podejrzewa, że przyczyną niedoczulicy mogą być zaburzenia ze strony ośrodkowego układu nerwowego, zazwyczaj zlecana jest tomografia komputerowa głowy lub rezonans magnetyczny. Należy pamiętać, że niedoczulica występuje również jako objaw innych chorób, stąd aby wyleczyć niedoczulicę, należy najpierw odnaleźć jej pierwotną przyczynę. Dopiero wyleczenie przyczyny pozwoli na ograniczenie negatywnych skutków niedoczulicy. W przypadku, kiedy podłożem niedoczulicy są zaburzenia endokrynologiczne czy niedobory witamin, leczenie będzie oparte na odpowiedniej suplementacji hormonów lub witamin.

Przeczulica, czyli hiperestezja

Przeczulica to również zaburzenia czucia, objawiające się nadmiernym odbieraniem bodźców, co może wywoływać objawy bólowe. Mowa tutaj nie tylko o bodźcach czuciowych, ale również o doznaniach wzrokowych, smakowych czy zapachowych i dotykowych. Co ważne, przeczulica występuje u osób w każdym wieku, a jej przyczyn upatruje się m.in. w infekcjach (zwłaszcza w półpaścu), autyzmie, neuropatii obwodowej, zespole łamliwego chromosomu X, problemach z funkcjonowaniem układu nerwowego (jak np. w przypadku udaru), cukrzycy, stwardnieniu rozsianym, ADHD, niedoborze witaminy B12. Przeczulicę wywołuje również nadmierne spożywanie kawy – kofeina nadmiernie pobudza struktury rdzenia kręgowego i kory mózgowej.

Diagnostyka i leczenie hiperestezji (przeczulicy)

Chory, u którego występują objawy podobne do przeczulicy, powinien w pierwszej kolejności skontaktować się z lekarzem neurologiem. Niejednokrotnie lekarz może zalecić dodatkowe badania obrazowe i laboratoryjne, które pozwolą wykluczenie innych niż neurologiczne przyczyny przeczulicy. Leczenie przeczulicy, podobnie jak niedoczulicy, ukierunkowane jest na znalezieniu przyczyny wystąpienia objawów. W sytuacji, gdy pacjenci cierpiący na przeczulicę nie są w stanie normalnie funkcjonować, zaleca się im spożywanie środków przeciwbólowych i preparatów uspokajających. W przypadku dzieci cierpiących na przeczulicę niezbędne może okazać się zastosowanie psychoterapii zwłaszcza wtedy, jeśli dziecko cierpi na ADHD. Bez względu na to, czy objawy chorobowe przypominają przeczulicę czy niedoczulicę, kluczową rolę odgrywa prawidłowa diagnostyka, która pociąga za sobą dobranie odpowiednich metod leczenia.