Czkanie stanowi naturalną, odruchową czynność fizjologiczną, spowodowaną przez wiele czynników, polegającą na gwałtownym (mioklonicznym) skurczu przepony i mięśni wdechowych przy niemalże jednoczesnym zamknięciu głośni. Czkaniu towarzyszy bardzo charakterystyczny dźwięk, który jest efektem zwierania strun głosowych podczas zamykania się głośni. Czkawka to powtarzające się czkanie, którego częstotliwość może się wahać od 2 do 60 czknięć na minutę, a trwa zwykle dłużej niż kilka minut [1].

W życiu płodowym człowieka czkanie pojawia się wcześniej niż ruchy oddechowe, co wiązane jest z czasem mielinizacji nerwów przeponowych [1].

Czkawka u dziecka

Należy zwrócić uwagę na fakt, że czkawka jest naturalnym zjawiskiem fizjologicznym i nie stanowi objawu patologicznego. Jest to zjawisko często występujące u dzieci, zwłaszcza u niemowląt – miewają one bowiem czkawkę dość regularnie, zwłaszcza po karmieniu czy po ochłodzeniu organizmu (np. podczas rozbierania dziecka) [2].

Czego czkawka uczy mózg dziecka?

W ślad za wnioskami naukowców można przypuszczać, że czkawka jest zjawiskiem wywołującym falę sygnałów, dzięki którym dziecko może nauczyć się regulować swój oddech [3].

Jak wynika z przeprowadzonych badań wykonanych z wykorzystaniem EEG, czkawka wywoływała impulsy, które skutkowały wyraźną reakcją kory mózgu. Naukowcy podkreślają, że doznania wielozmysłowe (skurcz przepony przy czkaniu, odgłos czkania oraz reakcja mózgu) przyczyniają się w dużej mierze do rozwoju połączeń mózgowych. Dotychczas nie są do końca znane mechanizmy wywołujące czkawkę, jednak  przypuszcza się, że jej istnienie podyktowane jest przyczynami rozwojowymi [3].

Wcześniaki

Przedwcześnie urodzone dzieci stanowią grupę, u której zauważa się najczęściej występującą czkawkę (ok. 15 minut dziennie). Przypuszczenia naukowców idą w kierunku rozwojowym – aktywność, jaka generowana jest przez czkawkę, może mieć na celu naukę regulowania swoich mięśni oddechowych oraz ruchów przepony u dziecka [3].