Zdolność widzenia świata przez ludzkie oko w pełniej palecie kolorów pozwala na wyjątkową perspektywę i daje zarazem ogromną przewagę nad większością innych ssaków. Postrzeganie barw umożliwia dostrzeganie pokarmu oraz drapieżników z dużej odległości, ale nie tylko. Patrzenie na otaczającą rzeczywistość za pomocą trójchromatycznego widzenia zaowocowało dziełami sztuki i jest fundamentalną częścią ludzkiej egzystencji.

Nieodkryta zagadka

Pomimo wieloletnich badań i doświadczeń, naukowcy nie uzyskali jednoznacznej odpowiedzi na temat tego, jak ludzie postrzegają barwy i co to właściwie znaczy „widzieć kolor”.

Czy niebieski, który postrzega jedna osoba, jest taki sam w przypadku patrzenia przez kogoś innego? W jaki sposób postrzeganie koloru wzbogaca nasze emocjonalne życie? Czy kolor to własność otaczającego nas świata, czy też kreacja naszego mózgu? Są to od dawna pytania na pograniczu filozofii i neuronauki, które nadal fascynują badaczy na całym świecie.

Badanie, które opublikowano w ostatnim czasie, dało źródło ważnych informacji, które mogą byc przełomowe w tej dziedzinie – ile kolorów naprawdę widzimy? Naukowcy twierdzą, że świadomość barw i widzenie peryferyjne jest zaskakująco ograniczone, a to mózg w większości kreuje ludzkie postrzeganie kolorowego świata.

Ograniczone widzenie perferyjne

Widzenie peryferyjne zachodzi z dala od środka wzroku, który obejmuje w przybliżeniu ten sam obszar, co rozpiętość ramion danej osoby. Dlatego właśnie badacze uważają, że w tym przypadku zdolnośc widzenia barw jest znacznie mniejsza.  

Aby pomóc w rozwikłaniu tej zagadki, naukowcy wykorzystali zamontowane na głowie wyświetlacze VR z modułami do śledzenia wzroku, aby monitorować ruchy oczu uczestników podczas nawigacji w środowisku rzeczywistym w 360 stopniach.

Wirtualne środowiska obejmowały zwiedzanie historycznych miejsc, taniec uliczny i próbę symfonii. Podczas gdy uczestnicy badali te sceny, naukowcy usunęli kolor z otoczenia poza miejscem, w którym bezpośrednio patrzyli.

Niezauważony brak kolorów

Wyniki badania okazały się zaskakujące. Uczestnicy bowiem często nie byli świadomi tego, że kolory zniknęły.

– Byliśmy zaskoczeni, jak nieświadomi byli uczestnicy, kiedy kolor został usunięty nawet z 95% ich wizualnego świata – mówi prof. Caroline Robertson, jedna z autorek badania. – Wyniki pokazują, że nasze intuicyjne poczucie bogatego, kolorowego świata wizualnego jest w dużej mierze błędne. Nasz mózg prawdopodobnie wypełnia większość naszego doświadczenia percepcyjnego – dodaje.

Patrząc jednak szerzej na ogół przeprowadzonych badań i analiz, świadomość kolorów u większości ludzi jest ograniczona do stosunkowo niewielkiego obszaru w centrum ich pola widzenia.