Zagadnienie przyczynienia się poszkodowanego do powstania lub zwiększenia szkody budzi wiele kontrowersji z uwagi na niejasność przepisu, z którego instytucja ta wynika. Artykuł 362 Kodeksu cywilnego jest bowiem dość lakoniczny i jedynie w nieznacznym stopniu wskazuje przesłanki, z których wywodzić należy owo przyczynienie się.
Reklama:
Niewątpliwie każdą sytuację należy rozpatrywać indywidualnie z uwagi na brak możliwości ustalenia jednakowych kryteriów oceny dla wszystkich, tak przecież różnorakich sytuacji. Wracając jednak do nadmienionego przepisu warto zauważyć, że kładzie on pewien nacisk na stopień winy obu stron względem powstania lub zwiększenia się szkody. Ponadto zakres obowiązku naprawienia szkody winien być również oceniany stosownie do okoliczności, z których on wynika. Pewne wskazówki wywieźć można również w art. 361 kc, poprzez stwierdzenie adekwatności związku przyczynowego między zachowaniem się poszkodowanego, a powstaniem szkody.
W zakresie interesującej nas materii pod uwagę należy wziąć również obowiązki wynikające z ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, których niedopełnienie może wpłynąć na stwierdzenie przyczynienia się poszkodowanego do powstania lub zwiększenia szkody. Wyliczenie czynności jakie podjąć powinni uczestnicy zdarzeń objętych ubezpieczeniami OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, OC rolników lub budynków rolniczych zawiera art. 16 ust. 1 tej ustawy.
Osoby te obowiązane są do:
- przedsięwzięcia wszystkich środków w celu zapewnienia bezpieczeństwa w miejscu zdarzenia, starania się o złagodzenie skutków zdarzenia oraz zapewnienia pomocy lekarskiej poszkodowanym, jak również w miarę możliwości zabezpieczenia mienia osób poszkodowanych,
- zapobieżenia, w miarę możliwości, zwiększeniu się szkody,
- niezwłocznego powiadomienia Policji o zdarzeniu, o ile doszło do wypadku z ofiarami w ludziach lub do wypadku powstałego w okolicznościach nasuwających przypuszczenie, że zostało popełnione przestępstwo.
Ponadto ust. 3 nakłada zarówno na osobę, której odpowiedzialność jest objęta ubezpieczeniem obowiązkowym jak i osobę występującą z roszczeniem powinność przedstawienia zakładowi ubezpieczeń, Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwarancyjnemu lub Polskiemu Biuru Ubezpieczycieli Komunikacyjnych posiadane dowody dotyczące zdarzenia i szkody oraz ułatwiania im ustalenia okoliczności zdarzenia i rozmiaru szkód, jak również udzielania pomocy w dochodzeniu przez zakład ubezpieczeń, Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny lub Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych roszczeń przeciwko sprawcy szkody.
Ponadto jeżeli osoba objęta ubezpieczeniem obowiązkowym OC lub osoba występująca z roszczeniem, z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa, nie dopełniły obowiązków wymienionych w art. 16, a miało to wpływ na ustalenie istnienia lub zakresu ich odpowiedzialności cywilnej bądź też na zwiększenie rozmiarów szkody, zakład ubezpieczeń może dochodzić od tych osób zwrotu części wypłaconego uprawnionemu odszkodowania lub ograniczyć wypłacane tym osobom odszkodowanie. Ciężar udowodnienia faktów, uzasadniających zwrot zakładowi ubezpieczeń części odszkodowania lub ograniczenia odszkodowania, spoczywa na zakładzie ubezpieczeń (art. 17).
Niniejszy artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny, należy go traktować jako dodatkową wiedzę na temat obowiązującego prawa. Wszelkie kwestie związane dochodzeniem roszczeń należy skonsultować z osobą zawodowo zajmującą się prawem. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za efekty zastosowania w praktyce informacji udzielonych w artykule.
