Lekarz specjalista (neurolog) w trakcie badania neurologicznego osoby z uszkodzeniem rdzenia kręgowego musi określić poziom uszkodzenia a jednocześnie stwierdzić czy jest ono zaliczane do całkowitych czy częściowych.
Nie ma jednego, powszechnie przyjętego standardu oceny ciężkości urazu rdzenia kręgowego.
W większości przypadków stosuje się dwie skale:
Skala Frankela, która dokonuje podziału osób chorych na pięć kategorii od A do E.
GRUPA A - całkowite uszkodzenie rdzenia kręgowego
GRUPA B - zachowane czucie ale bez czynności ruchowej poniże poziomu uszkodzenia
GRUPA C - zachowana ale bezużyteczna funkcja ruchowa
GRUPA D - zachowana funkcja ruchowa pomimo niedowładu
GRUPA E - brak deficytu neurologicznego
Standardy Amerykańskiego Towarzystwa Urazów Rdzenia Kręgowego (ASIA), które dość często ulegały zmianom. Zwraca się uwagę m.in. na czucie, siłę mięśniową i inne.
W sytuacji gdy dojdzie do uszkodzenia rdzenia kręgowego konieczne jest wezwanie pogotowia ratunkowego bądź szybki i bezpieczny transport poszkodowanego do szpitala. W momencie przyjazdu pogotowia ratunkowego rozpoczyna się leczenie chorego.
Podstawą jest obserwacja stanu chorego, utrzymanie odpowiedniej wentylacji (oddychanie), unieruchomienia poszkodowanego, kontrola parametrów krążenia, założenie kołnierza i transport do szpitala.
fot. ojoimages
Następnie bardzo ważną rolą odgrywa badanie neurologiczne a także konsultacja neurochirurgiczna. Kluczową rolę odgrywa szybkie wykonanie niezbędnych badań laboratoryjnych oraz radiologicznych, które wskażą na stopień i miejsce uszkodzenia.
Widoczne są tak także ewentualne zwichnięcia oraz pęknięcia. Bardzo ważne by zawsze wykonać zdjęcie całego kręgosłupa, które wskaże na złamania bądź skręcenia na innym odcinku. Badanie MRI daje możliwość oceny stanu anatomicznego rdzenia kręgowego.
Badanie radiologiczne pozwala na podział pacjentów na następujące grupy:
- Pacjenci z zagrażającymi życiu urazami towarzyszącymi
- Pacjenci z ranami penetrującymi rdzenia kręgowego
- Potwierdzony ucisk na rdzeń kręgowy w badaniu radiologicznym
- Bez ucisku na rdzeń kręgowy ale obecna niestabilnością kręgosłupa
- Brak ucisku, złamań i niestabilności związanych z rdzeniem kręgowym
W przypadku stwierdzenia całkowitego uszkodzenia rdzenia po czasie dłuższym niż 24 godziny, pomimo leczenia operacyjnego nie ma większych szans na poprawę stanu neurologicznego pacjenta.
W sytuacji gdy u poszkodowanego stwierdzone zostanie częściowe uszkodzenie rdzenia konieczna jest operacja chirurgiczna bez względu na czas kiedy uraz miał miejsce.
Piśmiennictwo:
- „Neurologia kliniczna” R. Mazur, Via Medica, Gdańsk 2007, wyd. 3.
- „Neurologia” W. Kozubski, P.P. Liberski, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011, wyd. 1.
-
„Choroby układu nerwowego” pod redakcją W. Kozubskiego i P.P. Liberskiego, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2004.
