Podstawy rehabilitacji w uszkodzeniach układu nerwowego, w swojej teorii bazują na plastyczności mózgu czyli jego zdolności do przekształcania się i kreowania nowych, funkcjonalnie istotnych zmian we wzorcu połączeń anatomicznych. Późniejsze badania wskazały, że podobnie jak mózg, układ nerwowy wykazuje takie właściwości. Jest to wiedza, która daje początek rozwoju nowej dziedziny nauki jaką jest neurologia odtwórcza.

Uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, mogą być naprawione na 3 sposoby.

Przywracanie funkcji, to naprawcze działania neurorehabilitacyjne skupiające się na uszkodzonej funkcji. Dla przykładu - przy uszkodzeniu zgięcia grzbietowego stopy, postępowanie rehabilitacyjne oparte jest na działaniach i ćwiczeniach skierowanych na usprawnienie tego zgięcia. Tego rodzaju działania naprawcze działają w myśl teorii o refundacji czyli teorii nadmiarowości.

Kolejnymi działaniami naprawczymi w zakresie ośrodkowego układu nerwowego, są działania ponownego kształtowania funkcji. Jest to swego rodzaju ominięcie zaburzonego elementu, opierające się na wykonaniu danej czynności w inny sposób. Oznacza to tyle, że pacjent nakłaniany jest to wykorzystania innych partii mięśni niż mięsień porażony, podczas wykonywania danej czynności. Jest to strategia oparta na teorii działań alternatywnych.

Neurologia odtwórcza, fot. panthermedia

Trzecim sposobem kierunkowania działań naprawczych jest kompensacja. Jest to działanie angażujące wszystkie nieuszkodzone elementy celem maksymalnego usprawnienia. Jest to działanie opierające się na teorii działania zastępczego.

Dodatkowo należy zwrócić uwagę, iż rozwój medycyny, w tym technologii obrazowania (PET, SPECT, angio- MRI), pozwolił na poznanie wielu mechanizmów naprawczych, jakie mają miejsce w mózgu człowieka. Mowa tutaj o mechanizmach strukturalnych (opartych na syntezie białek, strukturalnej modyfikacji neuronów czy neuroprzekaźników) oraz o mechanizmach funkcjonalnych (takich jak tworzenie się nowych połączeń w ośrodkowym układzie nerwowym), które mają ogromne znaczenie w podejmowanych działaniach rehabilitacyjnych.[1]