Współcześnie coraz więcej osób – również i młodych – skarży się na zaburzenia pamięci. Przyczyniać się do nich mogą różne problemy, są to zarówno stres i duża ilość zobowiązań zawodowych, jak i deficyty różnych ważnych witamin. Pacjenci nierzadko starają się sobie pomóc, sięgając po tzw. środki nootropowe – lekarze zwracają uwagę na to, że stosowanie tych preparatów nie zawsze jest w pełni bezpieczne.
Spis treści:
- Sposoby na radzenie sobie z zapamiętywaniem
- Czym są preparaty nootropowe?
- Jakie substancje zaliczane są do nootropów?
- Zagrożenia związane ze stosowaniem środków nootropowych
- Jak naturalnie zwiększyć zdolność do zapamiętywania?
Sposoby na radzenie sobie z zapamiętywaniem
Znane są rozmaite metody, dzięki którym poprawie ulegać może zdolność do zapamiętywania. Niektórym pacjentom pomagają intensywne ćwiczenia fizyczne, inni spożywają duże ilości orzechów, jeszcze inne zaś osoby starają się regularnie rozwiązywać różnorakie łamigłówki. Część ludzi decyduje się jednak na jeszcze inne rozwiązanie – sięgają oni po środki, których stosowanie ma doprowadzić do poprawy ich zdolności do zapamiętywania i które określane są mianem środków nootropowych.
Czym są preparaty nootropowe?
Terminu leki nootropowe po raz pierwszy użyto w latach 70. poprzedniego wieku i powstał on z połączenia dwóch słów: nous (rozumianego jako umysł) oraz trepein (oznaczającego, w dosłownym tłumaczeniu, naginanie).
Powiedzenie, że nootropy bezpośrednio pobudzają zapamiętywanie, byłoby znacznym uproszczeniem. Środki tego rodzaju cechują się wieloma różnorodnymi działaniami. Część z nich ma zdolność stymulowania przepływu krwi w ośrodkowym układzie nerwowym, inne zaś mogą skutkować zwiększeniem zużycia tlenu czy glukozy przez komórki nerwowe w okresie, gdy w ich środowisku panuje niedotlenienie. Wspomina się, że leki nootropowe mogą prowadzić do zmniejszenia rozkładu acetylocholiny, co u pacjentów z zaburzeniami otępiennymi skutkować może poprawą ich funkcji poznawczych.
Wśród możliwych działań nootropów wymienia się również działanie neuroprotekcyjne, jak i ich wpływ na syntezę i rozkład różnych neuroprzekaźników. Przyjmowanie środków należących do tej grupy może mieć również wpływ na stabilność błon komórek nerwowych.
Tak jak ostatecznie pewne możliwe działania leków nootropowych rzeczywiście są opisywane, tak w przypadku wielu z nich to, co dzieje się w organizmie po ich zażyciu, pozostaje tak naprawdę tajemnicą. To właśnie stanowi jedną z podstawowych przyczyn tego, dlaczego środki przedstawiane jako nootropy – jeżeli w ogóle – należy zażywać z zachowaniem bardzo dużej ostrożności.
Jakie substancje zaliczane są do nootropów?
Zaskakujące dla wielu osób może być to, że środki o działaniu nootropowym znaleźć można… w większości domów. Takie działanie może wywierać obecna w kawie kofeina, jak i teanina, którą można znaleźć w zielonej herbacie.
Ostatecznie mało kto jednak – chcąc poprawić swoją zdolność do zapamiętywania – sięga w domu do szafki z herbatami. Pacjenci korzystają raczej z preparatów, które reklamowane są jako środki wspierające pamięć i które mogą zawierać takie substancje, jak np. lecytyna, żen-szeń czy miłorząb dwuklapowy. Do grupy nootropów – czyli środków, które mogą mieć zdolność do poprawy funkcji poznawczych – zaliczane są również i pewne farmaceutyki, takie jak m.in.:
- piracetam,
- winpocetyna,
- modafinil,
- atomoksetyna,
- memantyna,
- metylofenidat,
- rywastygmina,
- alkaloidy sporyszu.
Zapamiętywanie, fot. panthermedia
Zagrożenia związane ze stosowaniem środków nootropowych
Współcześnie wiele osób przejawia zainteresowanie środkami nootropowymi, w praktyce jednak wyraźnie podkreślić należy to, że korzystać z nich trzeba z zachowaniem wszelkich środków ostrożności. Szczególną uwagę należy zwrócić na seniorów, którzy mogą sięgać po nootropy na własną rękę. Połącznie farmaceutyków stosowanych np. z powodu jakichś schorzeń przewlekłych ze środkami nootropowymi może doprowadzić do wystąpienia skutków ubocznych farmakoterapii.
Różne środki, które według opisów mają poprawiać zapamiętywanie, można bez żadnego problemu nabyć w rozmaitych sklepach internetowych. Stanowi to większe zagrożenie, niż można by tylko przypuszczać – nierzadko preparaty te nie mają dokładnie opisanego składu, dodatkowo zdarzały się już sytuacje, gdzie znajdowały się w nich substancje niebezpieczne, o których producent w ulotce ogóle nie wspominał.
Zdarza się, że niektóre osoby wpadają na pomysł, aby wesprzeć swoją pamięć np. poprzez rozpoczęcie przyjmowania leków, które stosują ich bliscy zmagający się z zaburzeniami otępiennymi. Takiego postępowania zdecydowanie nie można polecić. Przyjmowanie tych leków przez osoby, które demencji nie mają może nie przynosić żadnych oczekiwanych skutków oraz stwarza ryzyko pojawienia się u zażywającej je osoby skutków ubocznych.
Jak naturalnie zwiększyć zdolność do zapamiętywania?
Młode osoby, które zmagają się z trudnościami z zapamiętywaniem, powinny przede wszystkim wypróbować naturalne metody, dzięki którym możliwe będzie rozwiązanie ich problemów. Istotne jest tutaj przede wszystkim prowadzenie zdrowego trybu życia. Regularna aktywność fizyczna, odpoczynek i właściwa ilość snu w ciągu doby nierzadko wystarczają do tego, by pacjent był w stanie zapamiętać wszystko to, co powinien.
Nie bez znaczenia pozostaje zdrowa dieta, dostarczająca organizmowi wszystkich niezbędnych mu składników. Osoby, które borykają się z zaburzeniami pamięci, powinny również ograniczyć lub najlepiej całkowicie zrezygnować z używek, takich jak papierosy czy alkohol. W celu utrzymania jak najlepszych zdolności pamięciowych przez jak najdłuższy czas, warto również starać się utrzymywać właściwą masę ciała czy leczyć w razie potrzeby nadciśnienie – zarówno podwyższone ciśnienie tętnicze krwi, jak i otyłość czy cukrzyca stanowią czynniki ryzyka chorób układu krążenia, które prowadzić mogą m.in. właśnie do problemów z zapamiętywaniem.
