Stwardnienie rozsiane oraz choroba Alzheimera to dwa schorzenia działające w podobny sposób – wpływają na centralny układ nerwowy, w tym mózg. Konkluzja ta doprowadziła naukowców do wniosku, że obie choroby mogą być leczone za pomocą tego samego leku.
Spis treści:
- Co to jest choroba Alzheimera?
- Jaki jest związek między stwardnieniem rozsianym a chorobą Alzheimera?
- Czy istnieje jeden lek na stwardnienie rozsiane i chorobę Alzheimera?
- Skąd wiadomo, że ponesimod sprawdzi się w chorobie Alzheimera?
- Czy chorzy na Alzheimera mogą mieć powody do optymizmu?
- Czy ponesimod jest jedynym lekiem na chorobę Alzheimer?
Co to jest choroba Alzheimera?
Miliony ludzi cierpi na chorobę Alzheimera, czyli przewlekłą i postępującą chorobą zwyrodnieniową ośrodkowego układu nerwowego, będącą najczęstszą przyczyną otępienia. Wpływa ona negatywnie na pamięć oraz funkcje poznawcze chorego. Naukowcy szacują, że liczba osób chorych na tę chorobę będzie podwajać się co 20 lat, zatem znalezienie skutecznego lekarstwa jest niezwykle ważne.
Jaki jest związek między stwardnieniem rozsianym a chorobą Alzheimera?
-
Stwardnienie rozsiane
Stwardnienie rozsiane oraz choroba Alzheimera to schorzenia wpływające na centralny układ nerwowy, w tym mózg.
W przypadku stwardnienia rozsianego układ odpornościowy organizmu atakuje centralny układ nerwowy, prowadząc do stanu zapalnego, który wpływa na włókna nerwowe i tym samym utrudnia przekazanie komunikatów z mózgu do innych obszarów ciała.
Głównym objawami stwardnienia rozsianego są:
- osłabienie mięśni,
- drętwienie twarzy i kończyn,
- problemy z poruszaniem się.
Osoby chorujące na stwardnienie rozsiane, fot. panthermedia
Osoby chore na stwardnienie rozsiane mogą również doświadczać objawów upośledzenia funkcji poznawczych podobnych do tych związanych z chorobą Alzheimera, np. utraty pamięci, trudności w nauce i problemów związanych z wykonywaniem wielu zadań.
-
Choroba Alzheimera
Naukowcy nie są pewni, co dokładnie z kolei powoduje chorobę Alzheimera, wcześniejsze badania wykazały jednak, że zapalenie w mózgu może uszkadzać neurony i komórki mózgowe, prowadząc do tej choroby.
-
Stwardnienia rozsiane i choroby Alzheimera – powiązania
Chociaż główne objawy choroby Alzheimera obejmują utratę pamięci i deficyty poznawcze, to osoba chora może również doświadczać problemów z poruszaniem się podobnych do tych, jakie występują w stwardnieniu rozsianym, w tym problemów z równowagą i koordynacją.
Osoby chorujące na chorobę Alzheimera, fot. panthermedia
Postępująca choroba Alzheimera może prowadzić do utraty zdolności stania, chodzenia, a także jedzenia.
Badanie przeprowadzone w czerwcu 2023 r. wykazało, że u osób chorych na stwardnienie rozsiane ryzyko rozwoju dowolnego rodzaju demencji, w tym choroby Alzheimera, jest dwukrotnie wyższe. W innym badaniu przedstawiono dowody na to, że stwardnienie rozsiane i choroba Alzheimera są ze sobą powiązane, ponieważ mają wspólny czynnik środowiskowy, taki jak infekcja wirusowa i utrata osłonek mielinowych, które chronią włókna nerwowe, co jest znane jako demielinizacja.
Czy istnieje jeden lek na stwardnienie rozsiane i chorobę Alzheimera?
Jak dotąd lek o nazwie ponesimod stosowany był jedynie do leczenia stwardnienia rozsianego.
Według dra Erharda Biebericha jego działanie polega na tym, że „hamuje specyficzny szlak sygnalizacji komórkowej, który powoduje zapalenie układu nerwowego w stwardnieniu rozsianym”.
Dr Bieberich twierdzi, że „ponesimod będzie również hamował zapalenie układu nerwowego w chorobie Alzheimera”.
Ponesimod lekiem na chorobę Alzheimera, fot. panthermedia
Skąd wiadomo, że ponesimod sprawdzi się w chorobie Alzheimera?
Aby przetestować hipotezę dotyczącą leku ponesimod, dr Bieberich wraz z zespołem wykorzystali mysi model choroby Alzheimera. Myszy miały specyficzne szczepy genetyczne, które wyrażały w ich mózgach główne cechy choroby Alzheimera.
Połowę myszy leczono ponesimodem. Naukowcy zmierzyli specyficzną aktywność komórek w ich mózgach, a także przetestowali ich pamięć przestrzenną, obserwując ich zachowania w labiryncie. Naukowcy zauważyli, że myszy leczone ponesimodem miały lepszą zdolność koncentracji i lepszą pamięć roboczą niż myszy nieleczone tym preparatem.
Dodatkowo naukowcy przetestowali teorię na próbkach ludzkiego mózgu; stwierdzili, że dane zebrane w obu testach są spójne i wykazały, że ponesimod może być stosowany w leczeniu choroby Alzheimera, ponieważ redukuje płytki amyloidowe w obszarach mózgu, które są odpowiedzialne za uwagę i pamięć.
Testy wykazały również poprawę funkcji poznawczych, jednak należy pamiętać, że leki zapobiegające lub zmniejszające zapalenie układu nerwowego działają najlepiej na wczesnym etapie choroby.
Badania nad ponesimodem, fot. panthermedia
Dr Bieberich zapowiedział, że w kolejnych eksperymentach mają zamiar określić optymalny moment, w którym ponesimod będzie zapobiegał chorobie Alzheimera.
Czy chorzy na Alzheimera mogą mieć powody do optymizmu?
Ponieważ choroba Alzhaimera dotyka miliony chorych, naukowcy nieustająco podejmują wysiłki w celu znalezienia skutecznej terapii. Stowarzyszenie Alzheimera komentuje: „Istnieje coraz bardziej rozbudowany krajobraz leczenia choroby Alzheimera. Postęp, jaki zaobserwowaliśmy w ciągu ostatnich kilku lat, nie tylko w tej klasie terapii, ale także w dywersyfikacji celów, jest ekscytujący i daje nadzieję osobom dotkniętym tą wyniszczającą chorobą”.
Ponesimod: prognozy dotyczące zastosowania leku, fot. panthermedia
Czy ponesimod jest jedynym lekiem na chorobę Alzheimer?
Poza lekiem ponesimod do obrotu w pełni dopuszczony został w lipcu 2023 lek lecanemab-irmb dla pacjentów na wczesnym etapie choroby Alzheimera. Firma produkująca farmaceutyk złożyła również wniosek o zatwierdzenie kolejnego leku o nazwie donanemab i oczekuje, że aplikacja zostanie rozpatrzona do końca bieżącego roku.
Oba leki spowalniają proces rozwoju choroby, ale jej nie eliminują, różnią się natomiast częstotliwością zażywania. Pierwszy musi być aplikowany dwa razy w miesiącu w klinice infuzyjnej, natomiast drugi tylko raz.
