Stwardnienie rozsiane (sclerosis multiplex/SM) jest procesem o bardzo złożonym mechanizmie. Wymienia się trzy podstawowe teorie tłumaczące powstawanie SM. Kluczowym wydaje się szczegółowe poznanie przyczyny powstawania SM oraz roli wszelkich czynników, które mogą się do tego przyczynić.
Problem ten dotyczy osób, bardzo podatnych na te infekcje gdyż właśnie wtedy dochodzi do rozwoju poinfekcyjnych zaburzeń odpowiedzi immunologicznej i niszczenia tkanki nerwowej.
Palenie tytoniu oraz długotrwały stres
Kolejnymi czynnikami zwiększającymi prawdopodobieństwo zachorowania na SM może być palenie tytoniu jak również długotrwały silny stres. W chwili obecnej trwają dalsze badania nad tymi czynnikami. Jednocześnie prowadzone są badania naukowe na temat tego, czy stres znacząco wpływa na przebieg choroby oraz okresy jej zaostrzeń.
Predyspozycje genetyczne
Predyspozycje genetyczne także odgrywają znaczną rolę w patogenezie SM. Geny, które mogą zwiększać prawdopodobieństwo zachorowania na SM, obejmują region krótkiego ramienia chromosomu 6 (6p 21). Kolejnym dowodem są badania nad rodzinnym występowaniem choroby. Badania bliźniąt jednojajowych pokazują, iż jeżeli jedno z bliźniąt zachoruje na SM drugie obarczone jest 20%-35% ryzykiem zachorowania. W przypadku bliźniąt dwujajowych prawdopodobieństwo wynosi tylko 4%.
Reakcja autoimmunologiczna
W przypadku patogenezy SM bardzo dużo mówi się o reakcji autoagresji (układ immunologiczny (odpornościowy) atakuje prawidłowe komórki organizmu). W chwili obecnej nie jest znany czynnik aktywujący układ odpornościowy. Aktywowane są limfocyty T i B oraz makrofagi. Występują one przeciwko strukturą OUN (ośrodkowego układu nerwowego), atakują i niszczą osłonki włókien nerwowych. Doprowadza to do stanu, w którym impuls nerwowy nie jest prawidłowo przekazywany, co objawia się zaburzeniami w prawidłowym funkcjonowaniu OUN.
fot.ojoimages
Proces remielinizacji
Pomimo rozległego procesu niszczenia osłonek włókien nerwowych toczy się także proces naprawczy - remielinizacja. Polega on na intensywnej odbudowie osłonek mielinowych z udziałem różnego rodzaju komórek. Początkowo proces ten jest bardzo intensywny a napływ komórek do miejsca uszkodzenia bardzo szybki. Z upływem czasu procesy naprawcze mogą ulegać osłabieniu pod wpływem działania różnych czynników hamujących.
Piśmiennictwo:
- Stwardnienie rozsiane, red. Naukowa, J. Losy, Lublin 2013, Wydanie I
- Stwardnienie rozsiane, red. Naukowy tłumaczenia J. Kotowicz, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011.
- I. McDonald i inni, Recommended diagnostic criteria for multiple sclerosis: guidelines from the international panel on the diagnosis of multiple sclerosis, Wiley – Liss, Inc. 2001, s. 121 – 127.
- Stwardnienie rozsiane, K. Selmaj, Poznań 2006
- M.A. Lee, P. Palace, J. Palace, The diagnosis and differential diagnosis in multiple sclerosis, w: Multiple sclerosis for the practicing neurologist, Demos Medical Publishing, New York 2007, s. 39.
