Spis treści:

1. Choroba przewlekła
2. Objawy
3. Czas
4. Wywołanie bólu
5. Leczenie
6. Unikanie napadów

Migrenowe bóle głowy są jedną z najczęstszych dolegliwości spotykanych w codziennej praktyce lekarskiej. Istotą tego zjawiska jest napadowość oraz okresowe występowanie, a także charakterystyczny, jednostronny tętniący ból o znacznej intensywności utrzymujący się od 4 nawet do 72 godzin. Częstymi objawami towarzyszącymi są nudności, wymioty, nadwrażliwość na dźwięki oraz światłotwstręt. W około 80% przypadków ataki migreny rozpoczynają się bez objawów zwiastujących nadchodzący ból, a w pozostałej części przypadków pojawia się tak zwana aura migrenowa w postaci przejściowych wrażeń wzrokowych, czuciowych czy przemijających niedowładów [1].

Choroba przewlekła 

Migrena jest często występującą chorobą przewlekłą, która z racji swojej uciążliwości wpływa negatywnie na funkcjonowanie, uniemożliwiając codzienną aktywność, w tym wykonywanie codziennych obowiązków. Szacuje się, że problem ten dotyka w Polsce około 10% osób, z czego aż trzykrotnie częściej borykają się z nim kobiety. Pierwsze napady migrenowe pojawiają się przed 40 rokiem życia.

Objawy 

Typowy obraz bólu migrenowego to szybki wzrost jego nasilenia – w ciągu kilku minut ból z łagodnego przechodzi w bardzo silny. Odczucie bólu objawia się pod postacią tętnienia czy pulsowania z tendencją do nasilania się podczas wykonywania ruchu czy prób podjęcia aktywności. W 60% przypadków ból umiejscowiony jest po jednej stronie a powyższym objawom mogą towarzyszyć również inne dolegliwości w postaci nudności, nadwrażliwości na dźwięki i światło, nietolerancji zapachów czy ogólne osłabienie.

W około 15% przypadków, na około godzinę przed pojawieniem się objawów migrenowych, można zaobserwować pojawienie się tzw. aury migrenowej, czyli objawów zwiastujących atak bólu migrenowego. „Aura” to „zestaw” przemijających objawów neurologicznych, takich jak objawy wzrokowe (w postaci migających mroczków, błysków świetlnych czy jaskrawych plamek), objawy czuciowe (jak uczucie mrowienia czy drętwienia ręki bądź twarzy), zaburzenia mowy (pod postacią trudności w dobieraniu słów czy też używanie nieadekwatnych wyrazów) oraz rzadkie objawy w postaci zaburzeń ruchowych [2].

Jak wskazują powyższe stwierdzenia, migrena nie stanowi jedynie zaburzenia odnoszącego się do bólu głowy – jest to schorzenie ogólnoustrojowe, które zaburza możliwość normalnego funkcjonowania [1].

Czas 

Długość trwania napadu migrenowego bólu głowy jest zróżnicowana i może wynosić od 4 do 72 godzin, w przypadku niepodjęcia środków leczniczych. Jeśli ból utrzymuje się powyżej 72 godzin, mowa już o stanie migrenowym. Zarówno czas trwania napadów, jak i częstość ich występowania zależna jest indywidualnie od każdego pacjenta. Szacunkowo, u około 75% osób cierpiących na migrenę, ból pojawia się 3 razy w miesiącu, jednak niektóre osoby borykają się z napadami nawet do 15 razy w miesiącu.

Wywołanie bólu 

Najczęściej ból migrenowy nie ma określonej, uchwytnej przyczyny, jednak w niektórych przypadkach mówi się o czynnikach, które mogą wyzwalać napady bólowe [2]. Pozostawanie na czczo jest jednym z czynników mających wpływ na inicjację napadu, szczególnie mowa o osobach odchudzających się, ale także o zapominających o spożyciu posiłku czy też spożywających niewystarczająco pożywne posiłki [1]. Niektóre pokarmy – jak owoce cytrusowe kawa, czekolada, sery żółte, sery pleśniowe, czerwone wino, konserwanty zawarte w potrawach, ostre przyprawy czy zbyt tłuste posiłki – również mogą stanowić przyczynę napadu bólu.

Leki to kolejny czynniki mający wpływ na wywołanie migreny, w szczególności leki antykoncepcyjne, niektóre leki mające obniżać ciśnienie krwi, ale także duże ilość leków przeciwbólowych mogą stanowić przyczynę pojawiania się napadu migreny. Ponadto takie czynniki jak nieodpowiednia higiena snu, gwałtowne zmiany pogody, stres, ale także odprężenie po długotrwałym stresie, hałas lub bardzo jasne światło, a także silne zapachy uważa się za czynniki sprzyjające pojawieniu się napadu migrenowego bólu głowy. W przypadku młodych kobiet zauważa się tendencję do pojawiania się migreny na około 2 dni przed menstruacją, co uważane jest za element zespołu napięcia przedmiesiączkowego [2].

Leczenie 

Podejście do leczenia migreny powinno być kompleksowe, co oznacza że powinno obejmować zarówno leczenie napadów jak również leczenie zachowawcze. Środki jakie można podejmować odnoszą się zarówno do farmakologii jak i do środków niefarmakologicznych. Nadrzędną zasadą w leczeniu ostrego bólu jest podanie leku tak szybko jak jest to możliwe, a jeśli objawy narastają, kolejną dawkę należy podać po 30- 60 minutach od przyjęcia pierwszej. Istnieje również zagrożenie ograniczonego wchłaniania, stąd też środki przeciwbólowe podawane są często podskórnie, domięśniowo, dożylnie lub doodbytniczo. Ponadto zaleca się by oprócz środka przeciwbólowego, podany został środek przeciwwymiotny [1].

Istotną rolę w procesie patogenezy migreny przypisuje się czynnikom psychologicznym. Czynniki te należy zawsze poddać próbie identyfikacji i eliminacji, co bywa bardzo trudne w przypadkach osobowości neurotycznej. Zapobiegawczo warto zwrócić uwagę na zmianę stylu życia w postaci modyfikacji diety i nawyków żywieniowych, minimalizacji stresu, regulacji trybu życia (zapewnienie organizmowi odpowiedniej ilości snu), podjęcia aktywności fizycznej [1].

Migrena, fot. panthermedia

Unikanie napadów 

Przede wszystkim bardzo istotna jest obserwacja swojego organizmu, czyli zwracanie uwagi na czynniki jakie mają szczególne znaczenie w prowokowaniu kolejnych napadów bóli migrenowych. Pomocne mogą być notatki dotyczące sytuacji poprzedzających wystąpienie ataku – jaka była pogoda, co jedliśmy, ile godzin poświęciliśmy na sen. Wszystkie te czynniki warto przeanalizować z lekarzem i postarać się je wyeliminować.

Migrenowe bóle głowy zazwyczaj przebiegają schematycznie i charakteryzują się swoistymi objawami. Jeśli jednak pojawią się inne objawy, jak gorączka, zaburzenia świadomości, deficyty połączone z niedowładami o nieprzemijającym charakterze, należy bez zwłoki udać na do lekarza [2].