Objawy celiakii lub nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten to nie tylko dolegliwości pochodzące ze strony układu pokarmowego. Układ neurologiczny człowieka również eksponuje objawy, które mogą być powiązane z nietolerowaniem glutenu lub z nadwrażliwością na gluten. Powiązania te, choć obserwowane u pacjentów, nie stanowią jednak reguły i muszą zostać poddane weryfikacji w toku dalszych badań, jednak u części pacjentów wprowadzenie diety bezglutenowej stanowi o poprawie stanu.
Objawy, z jakimi kojarzone są choroba trzewna i celiakia, to zwykle bóle brzucha, zgaga czy biegunka – jeśli objawów tych się nie obserwuje, zwykle wyklucza się istnienie wyżej wymienionych schorzeń. Są to, jak widać, dolegliwości pochodzące z układu pokarmowego, jednak nasz organizm jest jednak bardziej skomplikowany, a zaburzenia pozajelitowe, które mają związek z glutenem, są już na dzisiaj udowodnione.
Układ neurologiczny również może odpowiadać na nadwrażliwość na gluten, gdyż w zasadzie to nieceliakalna nadwrażliwość na gluten powoduje zdecydowanie więcej objawów ze strony tego układu niż celiakia. Jedną z dolegliwości pochodzącą właśnie ze strony układu neurologicznego to między innymi mgła mózgowa – trudny do zdefiniowania stan problemów z koncentracją i zapamiętywaniem, który ustępuje po wprowadzeniu diety bezglutenowej.
Podobnie bóle głowy i migreny, które ciężko jest pacjentom powiązać z jakąś konkretną przyczyną. Oczywiście diagnostyka bólów głowy jest koniecznością w przypadku uporczywych i napadowych bólów, jednak istnieją badania, gdzie ustąpiły one pod wpływem diety bezglutenowej.
Neuropatia obwodowa, czyli uczucie drętwienia w kończynach, które powiązać można z wieloma schorzeniami. Często diagnostyka trwa bardzo długo, jednak zdarzają się przypadki, kiedy brak glutenu w diecie okazuje się przyczyną ustąpienia objawów.
Ataksja glutenowa – objawiająca się szerokim wachlarzem dolegliwości, od niestabilnego chodu aż po zaburzenia połykania. U 24% pacjentów z ataksją stwierdzono enteropatię charakterystyczną dla celiakii, a w części przypadków stwierdzono obecność przeciwciał przeciwgliadynowych, charakterystycznych dla nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten.
Do innych schorzeń, które powiązane są chorobami glutenożaleznymi, choć nie jest to do końca udokumentowane, zalicza się schizofrenię, chorobę dwubiegunową, padaczkę, ADHD, autyzm, depresję, stany lękowe czy napady paniki. We wszystkich wyżej wymienionych schorzeniach, w toku badań i obserwacji, zauważano w niektórych przypadkach poprawę stanu pacjenta po odstawieniu glutenu. Może mieć to związek zarówno z celiakią, jak i z nieceliakalną nadwrażliwością na gluten, jednak nie ma na razie jednoznacznego, naukowego potwierdzenia tej hipotezy. Konieczne jest prowadzenie dalszych badań, które mogą hipotezę tę potwierdzić lub ją wykluczyć. Nie zmienia to jednak faktu, że w niektórych przypadkach stan pacjentów ulegał znaczącej poprawie [1].