Narkolepsja jest przewlekłą chorobą neurologiczną zaliczaną do hipersomnii (zaburzeń związanych z nadmierną sennością).
Narkolepsja jest chorobą trudną do diagnozowania; szacuje się, że w Europie cierpi na nią 0,02–0,05% populacji ogólnej.
Diagnoza narkolepsji opiera się na tzw. tetradzie narkoleptycznej, czyli występowaniu 4 głównych objawów:
- Występujące w ciągu dnia, niemożliwe do powstrzymania napady senności.
- Charakterystyczna wyłącznie dla narkolepsji katapleksja czyli nagła utrata napięcia mięśniowego prowadząca do upadku. Epizod ten jest wywołany silnymi przeżyciami emocjonalnymi jak np. śmiech. W wyniku katalepsji nie dochodzi do utraty przytomności.
- Występowanie omamów przysennych czyli halucynacji towarzyszących zasypianiu (omamy hipnagogiczne) i budzeniu się (omamy hipnopompiczne). Omamy te mają charakter wzrokowy lub słuchowe i często towarzyszy im poczucie lęku i bezradności. Halucynacje przysenne są zazwyczaj przerażające, wymienić można: zjawy, wampiry, przerażające twarze, poczucie czyjejś obecności, odgłosy kroków, otwieranych drzwi, krzyki, jęki czy odgłos pozytywki.
- Porażenie przysenne – porażenie mięśniowe odczuwane jako brak możliwości wykonania jakiegokolwiek ruchu. W trakcie tych epizodów zachowana jest pełna świadomość i pamięć wydarzeń.
Tetrada narkoleptyczna występuje tylko u niespełna 50% chorych. Diagnozę można postawić już na podstawie pierwszych dwóch punktów.