Chrząstka stawowa odpowiada za amortyzację stawu. W przypadku chorób zwyrodnieniowych stawów jej jakość i ilość jest znacznie gorsza. W związku z powyższym zaczynamy odczuwać ból oraz sztywność stawów.

Co ważne, stanem chorobowym zajęte zostają także:

1. Cała torebka stawowa.
2. Mięśnie.
3. Ścięgna.
4. Więzadła okalające staw.

Wraz z rozwojem choroby dochodzi do częściowego bądź całkowitego ograniczenia jego ruchomości. Najczęściej zajęte są stawy kolanowy, palców stóp i rąk, kręgosłupa oraz biodra. W chwili obecnej wyróżniamy dwa podłoża rozwoju choroby zwyrodnieniowej stawów. Pierwotna, której przyczyny nie zostały jak dotąd poznane oraz wtórna (wywołana zakażeniami, urazami, cukrzycą czy niedoczynnością tarczycy).

Pierwsze objawy związane z zwyrodnieniem stawów nie utrudniają pacjentowi normalnego i sprawnego funkcjonowania. Z czasem jednak ulegają one natężeniu. Pojawiają się najczęściej pomiędzy 40tym a 60tym rokiem życia.

Wśród najczęściej występujących objawów tej choroby są:

1. Ból, który pojawia się podczas wykonywania różnych czynności, a ustępujący w spoczynku (początkowo bardzo delikatny, z czasem nasila się do tego stopnia, że osoba chora nie może utrzymać w dłoni szklanki). Typowo ból jest odczuwalny w zajętym stawie, bardzo rzadko w innej lokalizacji. Pamiętajmy by wykluczyć czy nie mam do czynienia np. z bólem związanym ze stanem zapalnym.
2. Trzeszczenie stawów, podczas wykonywania najmniejszych ruchów. Spowodowane jest przez tarcie o siebie nierównych powierzchni stawów
3. Ograniczenie ruchowości stawów, co prowadzi do problemów z wyprostowaniem się bądź zgięciem kolan
4. Sztywność stawów, najczęściej jest to tzw. sztywność poranna bądź taka, która pojawia się po dłuższym okresie bezruchu.

Niewielu pacjentów zdaje sobie sprawę z tego, że na wiele czynników, które prowadzą do rozwoju choroby zwyrodnieniowej mamy wpływ. Mowa tutaj o otyłości. Jeśli zniwelujemy takie czynniki jak: uprawianie wyczynowo niektórych dyscyplin sportowych, długotrwałego klęczenia oraz zginania kolan mamy szanse na to, że choroba ta nigdy się u nas nie rozwinie. W przypadku zaburzeń w budowie stawu, możemy podjąć rehabilitację a nawet leczenie operacyjne.

Choroba zwyrodnieniowa stawów u większości pacjentów składa się z dwóch okresów. Jest to okres stabilizacji (objawy choroby pojawiają się najczęściej podczas ruchu i mają stałe nasilenie) oraz zaostrzeń (objawy bólowe pojawiają się nie tylko w ruchu ale także podczas spoczynku, towarzyszy ich sztywność stawu; w większości przypadków mamy do czynienia z silnym poszerzeniem obrysów stawów, które związane jest z nagromadzeniem w jego wnętrzu płynu wysiękowego).

Każdy pacjent powinien zgłosić się do specjalisty, już przy zauważeniu u siebie pierwszych niepokojących objawów. Jak najszybsze zdiagnozowanie choroby i włączenie leczenia daje ogromną szansę na uniknięcie niepełnosprawności.

Podstawowymi badaniami diagnostycznymi są:

1. Zdjęcie radiologiczne, które pokazuje najczęściej zwężenie szpary stawowej, zagęszczenie kości położonych położonej bezpośrednio pod chrząstką oraz torbiele zwyrodnieniowe.
2. Badanie USG stawów.
3. Tomografia komputerowa.
4. Rezonans magnetyczny.

Celem leczenia choroby zwyrodnieniowej stawów jest złagodzenie bądź całkowite usunięcie dolegliwości towarzyszących choremu. Postępowanie niefarmakologiczne to: odciążanie stawów, utrzymywanie prawidłowej masy ciała, ćwiczenia fizyczne, okłady z lodu bądź stosowanie powierzchniowych ciepłych okładów. Leczenie farmakologiczne związane jest z zażywaniem niesterydowych leków przeciwzapalnych, paracetamolu oraz maści i kremów zewnętrznie na bolące miejsca.

W chwili obecnej nie ma na całkowite wyleczenie choroby zwyrodnieniowej tj. naprawienie uszkodzonej chrząstki. Choroba najczęściej postępuje i niestety doprowadza do niepełnosprawności, silnego, przewlekłego bólu i pogarszania jakości życia. Odpowiednie leczenie pozwala na złagodzenie objawów, spowolnienie rozwoju zmian zwyrodnieniowych a także wpływa na zachowanie aktywnego trybu życia.