Chód należy do złożonych aktywności ruchowych, na którą składają się funkcje układu nerwowego, odpowiedzialne za lokomocję i równowagę. Zaburzenia chodu są częstą manifestacją chorób układu nerwowego, szczególnie wieku podeszłego.
Ponieważ przyczyny zaburzeń chodu są wielorakie, różne są też ich klasyfikacje.
Jedna z nich wyróżnia trzy anatomiczne i patofizjologiczne poziomy zaburzeń chodu: niski, środkowy i najwyższy.
Zaburzenia chodu niskiego poziomu wynikają z uszkodzenia obwodowych elementów narządów ruchu. Przykładem są zaburzenia chodu występujące przy zapaleniu i innych chorobach stawów, w chorobach nerwowo-mięśniowych. Środkowy poziom zaburzeń chodu spowodowany jest uszkodzeniem struktur głębokich mózgu, takich jak wzgórze i jądra podstawy oraz pień mózgu i móżdżek. Do zaburzeń chodu na najwyższym poziomie zalicza się przypadki z uszkodzeniem korowym mózgu.
W zależności od miejsca uszkodzenia można wyróżnić kilka postaci klinicznych:
- chód brodzący- występuje w przypadku uszkodzenia nerwu strzałkowego, stopy są opadnięte, chory więc unosi wysoko kończyny dolne
- chód parkinsonowski- charakterystyczny dla choroby Parkinsona, jest to to chód hipokinetyczny, spowolniały. Pacjenci chodzą drobnymi krokami , postawa jest pochylona do przodu. Niekiedy chory nie jest w stanie wykonać ruchu i musi się cofnąć. Dodatkowo może się pojawić niestabilność postawy w tym retropulsje czyli tendencja do padania ku tyłowi, lateropulsja czyli padania w bok, propulsja czyli tendencja do padania do przodu.
- chód nożycowy – w mózgowym porażeniu dziecięcym, charakterystyczne jest krzyżowanie kończyn dolnych
- chód móżdżkowy- typowy dla uszkodzenia móżdżku, jest to chód chwiejny, na szerokiej podstawie. Przypomina chód osoby pijanej lub „marynarski”.
- chód choreatyczny czyli pląsawiczy- na właściwą czynność chodu nakładają się ruchy mimowolne, grymasy, skręty tułowia, kończyn, ruchy „taneczne”
- chód dystoniczny- podczas próby chodzenia występuje przymusowe zgięcie podeszwowe stopy i skręt miednicy
- chód kaczkowaty- charakterystyczne jest chwianie na boki, typowe dla schorzeń typu dystrofia mięśniowa, wrodzone zwichnięcie stawów biodrowych
- chód ataktyczny- jest niepewny, kroki są nierówne, długie z nadmiernym zginaniem kolan i mocnymi uderzeniami stóp, chory stale patrzy pod nogi
- chód paraparetyczny, kurczowy czyli paraspastyczny-chory sprawia wrażenie spętanego, kończyny stawia sztywno z szuraniem o podłoże
- chód paraparetyczny, wiotki – występuje w niedowładach wiotkich kończyn dolnych, chód jest powolny, kończyny załamują się z tendencją do upadków
-
chód hemiparetyczny czyli koszący- występuje w niedowładzie połowiczym, kończyna górna jest zwykle zgięta, a dolna wyprostoana, podczas chodzenia wykonuje ruchy koszące