Urazy czaszkowo - mózgowe są jedną z przyczyn występowania zespołów neurologicznych, które w dużej mierze ograniczają sprawność i funkcjonowanie chorego, a nawet mogą spowodowac jego śmierć. Niewykle istotne jest monitorowanie stanu osoby chorej oraz określenie stopnia uszkodzeń układu nerwowego. Wykonalne jest to za pomocą zbadania stanu świadomości chorego - daje to obraz funkcjonowania struktur pnia mózgu.
Urazy głowy są jedną z przyczyn występowania zespołów neurologicznych, które w dużej mierze ograniczają lub upośledzają sprawność chorego, a w niektórych przypadkach mogą być również przyczyną śmierci. Urazy takie jak wstrząśnienia mózgu, krwiaki mózgowe czy stłuczenia mózgu kwalifikują się do interwencji chirurgicznej, ale nie wszystkie urazy wymagają tak inwazyjnych metod interwencyjnych, pozostawiają jednak pacjenta w stanie jaki wymaga ciągłej i długotrwałej opieki.
W zakresie urazów czaszkowo - mózgowych, najtrafniejsze do oceny stanu chorego, jest określenie uszkodzeń układu nerwowego. Odzwierciedla to, między innymi, stan świadomości chorego dając obraz uszkodzeń oraz zaburzeń funkcjonowania struktur pnia mózgu. Świadomość rozumiana jest jako stan czuwania, reagowania, orientowania się w tym co się dzieje. Ocenia się ją za pomocą skali Glasgow, gdzie bada się reakcje na bodźce w zakresie odpowiedzi słownej, odpowiedzi ruchowej oraz otwierania oczu.
Stanem obniżonej świadomości, bez reakcji w przypadku braku bodźca zewnętrznego określamy senność. W przypadku dostarczenia takiego bodźca, reakcja jest ukierunkowana oraz bezpośrednia.
Wyraźnie obniżony stan świadomości to stupor, czyli pojawienie się reakcji pacjenta jedynie po dostarczeniu silnego i powtarzalnego bodźca. Odpowiedzią zazwyczaj jest otworzenie oczu i ukierunkowanie wzroku na osobie, która jest źródłem bodźca.
Stan głębokiego zaburzenia świadomości to śpiączka. Chory wówczas nie wykazuje żadnej reakcji na bodźce zewnętrzne, nawet te silne i powtarzalne.
Do najpoważniejszych stanów po urazach mózgowo - czaszkowych zalicza się odkorowanie, kiedy pacjent przyjmuje charakterystyczną pozę, ze zgiętymi w łokciach kończynami górnymi i sztywnymi dłońmi oraz odmóżdżenie, które objawia się pozycją całkowicie wyprostowana i sztywną z przeprostem tułowia oraz głowy.
Według danych pochodzących z Wielkiej Brytanii, w stanie wegetatywnym pozostaje około 10% osób po ciężkim urazie mózgowo- czaszkowym, 30%- 50% osób umiera a około 40% wybudza się, odzyskuje świadomość w czasie do 6 miesięcy od urazu. Uszkodzenia, jakie może spowodować uraz mózgowo - czaszkowy, mogą dotykać bardzo wielu sfer funkcjonowania człowieka, implikując szereg zróżnicowanych i wielopłaszczyznowych objawów. Konieczna jest więc opieka nie tylko lekarzy specjalistów, ale całego zespołu specjalistów takich jak pielęgniarki, logopedzi, psycholodzy, dietetycy oraz fizjoterapeuci.
