Stwardnienie rozsiane jest chorobą, która trwa przez całe życie. Diagnozowane jest przez lekarza specjalistę - neurologa, przy współpracy innych lekarzy. Diagnostyka wymaga zebrania bardzo dokładnego wywiadu od chorego i członków jego rodziny, a następnie zbadaniu chorego. Kolejnym etapem jest przeprowadzenie kolejnych badań. Pomimo braku możliwości całkowitego wyleczenia choroby, można z nią żyć i funkcjonować normalnie.
Spis treści:
- Konsultacja lekarska
- Badania kliniczne
- Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego
- Potencjały wywołane (wzrokowe, słuchowe i somatosensoryczne)
- Testy na obecność przeciwciał przeciwko białkom mieliny
- Tomografia optyczna siatkówki
Konsultacja lekarska
Lekarz neurolog przeprowadzi szczegółowy wywiad z pacjentem. Bardzo ważne jest poinformowanie o wszelkich objawach ze strony ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Pomocne będą wszelkie informacje od najbliższych pacjenta. Warto zapisywać wszystkie niepokojące objawy przed przyjściem do lekarza (problemy ze wzrokiem, męczliwość, bóle mięśniowe, problemy z koordynacją ruchów, zaburzenie funkcji zwieraczy, rozkojarzenie i inne).
Badanie odruchów neurologicznych poszczególnych mięśni, które wykona lekarz pozwoli na wykluczenie innych chorób niż SM.
W wywiadzie pacjent powinien opisać przynajmniej dwa rzuty (pogorszenie i upośledzenie funkcjonowania bądź pojawienie się nowych objawów) choroby, trwające nie krócej niż 24 godziny. Odstęp między nimi nie może być krótszy niż 30 dni. W przypadku wystąpienie tylko jednego rzutu, wymagane są badania dodatkowe.
Badania kliniczne
Kolejnym etapem jest wykonanie szczegółowych badań klinicznych. Kryteria McDonalda stosowane są do oceny wyników (rozsianie zmian w czasie oraz ich wieloogniskowość). Do najczęściej wykonywanych badań zaliczamy: rezonans magnetyczny mózgu i rdzenia kręgowego (MRI) – badanie obrazowe.
W początkowym etapie choroby zmiany w mózgu i rdzeniu kręgowym mogą nie występować bądź być niewidoczne. Nie oznacza to jednak, iż jesteśmy zdrowi. Pojawiają się one najczęściej w późniejszych etapach choroby. Zmiany które, są widoczne na obrazie rezonansu, przypominają rozsiane, jasne, różnej wielkości plamy (obszary demielinizacji).
Jest to bezpieczna i bezbolesna metoda obrazowania. Nie jest w niej używane szkodliwe i niebezpieczne dla pacjenta promieniowanie.
Wszelkie widoczne zmiany w obrazie mogą wskazywać na postępujący proces degradacji komórek nerwowych, co sugeruje, iż mamy do czynienia z SM. W przypadku gdy obraz nie jest jednoznaczny, wykonuje się kolejne badania.
Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego
Badanie to wykonywane jest w szpitalu przy znieczuleniu miejscowym. Od pacjenta pobierany jest płyn mózgowo- rdzeniowy, po nakłuciu przestrzeni między kręgami, najczęściej w odcinku lędźwiowym. W płynie mózgowo- rdzeniowym u osób z SM stwierdza się obecność podwyższonego stężenia charakterystycznych białek (immunoglobuliny IgG) oraz występowanie prążków oligoklonalnych (sugeruje to toczący się stan zapalny). Badanie to jest bolesne. Po pobraniu płynu nie wolno się podnosić i układać na plecach przez godzinę.
Potencjały wywołane (wzrokowe, słuchowe i somatosensoryczne)
Badanie to jest całkowicie bezbolesne. Na głowie pacjenta umieszcza się elektrody, których zadaniem jest monitorowanie fal mózgowych, które powstały w odpowiedzi na bodźce wzrokowe, słuchowe oraz sensoryczne. Za pomocą tego badania wykazywane są wszelkie zakłócenia/ zaburzenia w przewodnictwie impulsów nerwowych za pomocą nerwów. Mierzona jest prędkość sygnału. W przypadku SM, gdy doszło do demielinizacji, czas przesyłania informacji ulega wydłużeniu.
Testy na obecność przeciwciał przeciwko białkom mieliny
Mielina jest najważniejszym i podstawowym składnikiem osłonek włókien nerwowych. W SM mielina ulega uszkodzeniu bądź całkowitemu zniszczeniu. Testy na obecność przeciwciał wskazują na obecność charakterystycznych immunoglobulin w surowicy, które skierowane są przeciwko białkom mieliny.
Jednym z przeciwciał jest przeciwciało przeciw zasadowemu białku mieliny (anty-MBP) oraz przeciwciało (anti-MOG). Stężenie tych przeciwciał bardzo często jest skorelowane z późniejszymi zaostrzeniami oraz remisjami pacjentów z SM.
Tomografia optyczna siatkówki
Tomografia optyczna siatkówki zaliczana jest do jednych z nowoczesnych technik obrazowania poszczególnych warstw siatkówki oka. Struktura siatkówki jest bardzo dobrze widoczna co uniemożliwia pomyłkę. Badanie jest bardzo szczegółowe i całkowicie bezbolesne. Widoczne są w nim wszelkie nieprawidłowości oraz zmiany dotyczące narządu wzroku w przebiegu SM.
