Rozpoznanie choroby często jest nadużywane, a miażdżycowe podłoże zaburzeń stwierdzane bez dodatkowych badań. Rzadko powodem choroby jest sama patologia naczyniowa, w większości przypadków występuje ona wraz z innymi zmianami patologicznymi.

Otępienie związane z chorobą dużych naczyń spowodowane jest mnogimi zawałami korowymi i podkorowymi. Przyczyną może być też udar strategiczny. Choroba małych naczyć dotyczy przeważnie wielu naczyń mózgu i obejmuje chorobę Binswangera i stan zatokowy.

Choroba Binswangera jest konsekwencją wieloletniego nadciśnienia tętniczego i prowadzi do uszkodzenia istoty białej. Opisywano również genetycznie uwarunkowane postacie otępień naczyniopochodnych. W przypadku otępienia wielozawałowego zaburzenia funkcji poznawczych związane jest z udarem. Objawy zależą od lokalizacji udaru.

 

fot. ojoimages

 

Najpowszechniej występuje zespół czołowy z zaburzeniami zachowania, zmianami charakterologicznymi, utratą krytycyzmu, drażliwością, labilnością i lepkością afektu. Rzadziej obserwuje się depresje czy apatię. Często stwierdza się też korowe objawy ogniskowe, spowolnienie myślenia, zaburzenia uwagi oraz objawy neurologiczne charakterystyczne dla lokalizacji uszkodzenia.

Otępienie podkorowe stanowi najczęstszą postać otępień naczyniopochodnych. Przebieg postępuje bardzo powoli, co utrudnia różnicowanie. Przyczyną nie jest korowa lokalizacja zmian, a przerwanie podkorowo-czołowych. W konsekwencji dochodzi do zaburzeń złożonych funkcji wykonawczych, modalności uwagi oraz zmiany zachowania. Rzadkie są zaburzenia pamięci i funkcji korowych lub pojawiają się późno w przebiegu choroby. Można zauważyć objawy neurologiczne, takie jak objawy piramidowe i pozapiramidowe, zespół rzekomoopuszkowy oraz nietrzymanie moczu.

W postępowaniu w otępieniach naczyniopochodnych sugeruje się zalecenia zmierzające do profilaktyki wtórnej zmian naczyniowych. Największa rolę gra nadciśnienie tętnicze. Zmniejszenie narażenia na zatory i zaburzenia dynamiczne, leczenie cukrzycy i hipercholesterolemii powinno spowolnić proces chorobowy poprzez zmniejszenie liczby nowych udarów.