Nowotwory centralnego układu nerwowego to nowotwory, które zajmują nie tylko mózg, ale także rdzeń kręgowy. To one znajdują się w ścisłej dziesiątce najczęściej występujących nowotworów, które mogą prowadzić do śmierci. Rozwijają się nie tylko u osób dorosłych czy starszych, ale także u noworodków czy małych dzieci. Badania naukowe, przeprowadzane między innymi na materiale zwierzęcym przyczyniają się do lepszego poznawania przyczyn powstawania tych nowotworów, rodzaju towarzyszących im objawów, sposobie diagnozowania czy leczenia. Co wiemy o nowotworach centralnego układu nerwowego?
Spis treści:
- Ogólna charakterystyka i klasyfikacja nowotworów centralnego układu nerwowego
- Objawy charakterystyczne dla nowotworów centralnego układu nerwowego
Ogólna charakterystyka i klasyfikacja nowotworów centralnego układu nerwowego
Nowotwory mózgu oraz rdzenia kręgowego stanowią istotny problem onkologii na całym świecie. Dotykają one bardzo małych dzieci, niekiedy bowiem diagnozowane są już w łonie matki, dzieci starszych, młodzieży, osób dorosłych czy w podeszłym wieku. Lekarze wraz z naukowcami starają się poszerzać wiedzę na temat objawów guza mózgu i rdzenia kręgowego.To w przypadku zachorowania pozwoli na szybkie i trafne postawienie diagnozy, a także włączenie metody leczenia.
Od 2007 roku funkcjonuje następująca klasyfikacja guzów mózgu. Są to:
- Guzy wywodzące się z tkanki nerwowo - nabłonkowej tj. glejaki astrocytarne, wielopostaciowe, gwiaździaki (włókienkowy, anaplastyczny, włosowo komórkowy, podwyściółkowy olbrzymiokomórkowy, skąpowypustowy), wyściółczaki, podwyściółczaki oraz glejaki mieszane.
- Będące guzami przerzutowymi z innych rejonów ciała np. płuc, nerek, sutka, wątroby.
- Nowotwory splotu naczyniowego (brodawczak bądź rak splotu naczyniówkowego).
- Guzy neuronalne oraz neuronalno - glejowe takie jak nerwiak komórkowy ośrodkowy, tłuszczonerwiak komórkowy móżdżku, zwojaki.
- Nowotwory pochodzenia embrionalnego, wśród których najczęściej spotykanymi są neuroblastoma, rdzenia, wyściółczak zarodkowy, rdzeniakomięśniak.
- Guzy wywodzące się z miąższu szyszynki tzw. neuroepitelialne (szyszyniak, szyszyniak zarodkowy).
- Nowotwory o niewyjaśnionej jak dotąd histogenezie tj. gwiaździak zarodkowy czy glejak struniakowaty splotu naczyniówkowego komory trzeciej.
Warto tutaj także wspomnieć o innych nowotworach układu nerwowego, wśród których najczęściej spotykanymi są:
- Nowotwory opon mózgowych z komórek meningotelialnych
- Torbiel skórzasta
- Torbiel szczeliny Rathkego
- Nerwiak osłonkowy
- Złośliwy nowotwór osłonek nerwów obwodowych
- Mięsak szpilkowy granulocytarny
- Chrzęstniak
- Struniak
- Przyzwojak
- Guz ziarnisto komórkowy
Zmiany w mózgu bądź w rdzeniu kręgowym w początkowym stadium mogą nie dawać jakichkolwiek objawów. Ważną kwestią jest umiejscowienie guza, jego położenie, wielkość oraz rodzaj komórek z jakich jest zbudowany. Niektóre nowotwory rosną bardzo wolno, inne przyrastają bardzo szybko. Większość osób nie jest świadoma ich posiadania.
Objawy charakterystyczne dla nowotworów centralnego układu nerwowego
Większość pacjentów bagatelizuje pierwsze objawy mogące świadczyć o rozwijającym się w ich mózgu nowotworze. Dzieje się tak ponieważ początkowo występują one sporadycznie, nie mają dużego nasilenie i z czasem ustępują same. Pacjenci tłumaczą sobie, że są one wynikiem przemęczenia, nieprawidłowego i nieregularnego odżywiania, braku snu czy witamin. Większość objawów nowotworów centralnego układu nerwowego wynika z ucisku guza na mózg bądź rdzeń kręgowy. Pierwszą konsekwencją tego stanu rzeczy jest wzrost ciśnienia wewnątrzczaszkowego i pojawienia się obrzęku mózgu, które z kolei prowadzi do ujawienia wielu objawów takich jak:
- Bóle głowy o charakterze pulsującym, rozrywającym czy kłującym. Pojawiają się o różnych porach dnia i nocy, choć największe nasilenie mają w godzinach porannych. Nie towarzyszą im mdłości czy nudności. Zażycie tabletki przeciwbólowej uśmierza ból. Na tym etapie lekarz neurolog nigdy nie podejrzewa choroby nowotworowej u pacjenta. Jednakże wraz z rozwojem guza bóle głowy uniemożliwiają normalne i sprawne funkcjonowanie w życiu codziennym.
- Problemy ze wzrokiem (nagłe pogorszenie ostrości, bóle oczu, łzawienie, rozmywanie obrazu, podwójne widzenie, ograniczone widzenie)
- Wymioty bez wcześniejszych nudności pojawiają się najczęściej przy bólach głowy. Pacjencie bagatelizują je twierdząc, że są wynikiem błędów żywieniowych.
- Senność, która pojawia się niespodziewanie i jest wynikiem nasilającej się „ciasnoty” w jamie czaszki, spowodowanej rozrastającym się guzem
- Szumy w uszach
- Opadanie powieki
- Bóle połówki twarzy
- Zaburzenia świadomości
- Zaburzenia przytomności
- Problemy z mową (staje się ona bełkotliwa, niezrozumiała)
- Problem z utrzymaniem równowagi
- Śpiączka jest końcowym stadium choroby
Objawy są ściśle zależne od lokalizacji guza w mózgu oraz siły ucisku jaki wywiera na otaczające go tkanki.
Nowotwory centralnego układu nerwowego, fot. panthermedia
W przypadku nowotworów rdzenia kręgowego za wyjątkiem możliwości wystąpienia objawów wyżej opisanych pojawiają się także inne. Wynikają one z ucisku na rdzeń kręgowy i mogą prowadzić do:
- Drętwienia kończyn dolnych bądź górnych
- Mrowienia kończyn
- Niedowładów
- Parestezji
- Problemów z poruszaniem się
- Silnych bólów kończyn (górnych oraz dolnych)
Jak widać objawy kliniczne guzów centralnego układu nerwowego bywają bardzo różne i są kwestią indywidualną dla każdego pacjenta. Mogą być one ogólne bądź miejscowe. Nie wolno ich bagatelizować gdy pojawiają się coraz częściej, przybierają na sile i nie ustępują po zażyciu leku przeciwbólowego. W zależności od lokalizacji guza w mózgu mogą pojawiać się u pacjenta specyficzne, konkretne objawy.
Guzy zlokalizowane w okolicy lub pniu mózgu bardzo często objawiają się problemami z połykaniem, częstym krztuszeniem się czy występowaniem asymetrii twarzy. Wynika to z silnego porażenia nerwów odpowiedzialnych za prawidłowe funkcjonowanie mięsni tych części ciała.
Guzy zlokalizowane w korze mózgowej bądź jej okolicy prowadzą do występowania napadów padaczkowych a nawet drgawek całego organizmu.
Guzy kory ruchowej prowadzą do niedowładów, drętwienia kończyn górnych oraz dolnych.
Nowotwory zajmujące okolice przysadki mogą prowadzić do silnych zaburzeń hormonalnych, zaburzeń miesiączkowania u kobiet, bezpłodności, wycieku mleko podobnego z piersi czy zaburzeń cyklu owulacyjnego.
Powyższy artykuł pokazuje jak szerokim i skomplikowanym zagadnieniem są nowotwory centralnego układu nerwowego. Pokazuje także jak złożona jest anatomia naszego mózgu. Jeśli zauważymy u siebie którekolwiek z wyżej wymienionych objawów, a co ważne będą się one nasilały, powinniśmy jak najszybciej udać się do lekarza.
Zainteresował Ciebie artykuł? Przeczytaj drugą część.
