Coraz więcej słyszymy o nowych możliwościach leczniczych w neurologii z zastosowaniem komórek macierzystych. Oczywiście terapie te czy możliwość wykorzystywania ich do produkcji leków (na wiele nieuleczalnych chorób) cały czas mają swoich zwolenników oraz przeciwników.
Jedni są przeciwni wykorzystywaniem ludzkich zarodków do takich celów, inni widzą w nich nadzieję dla pacjentów cierpiących na różne schorzenia, w tym te o podłożu neurologicznym. W ostatnich latach, dowiedzieliśmy się bardzo dużo na temat biologii komórek macierzystych (sposobie ich proliferacji, różnicowaniu się, przeżywalności). Wykazano także że terapie z ich udziałem mogą pomóc w złagodzeniu wielu objawów a nawet zahamowaniu rozwoju niektórych chorób, gdzie leki czy metody lecznicze nie są skuteczne.
Co w chwili obecnej wiemy o komórkach macierzystych i ich zastosowaniu?
Z każdym dniem nasza wiedza na temat komórek macierzystych staje się coraz większa. Poznanie takich kwestii jak:
- sposób oraz szybkość ich podziałów,
- mechanizmy prowadzące do ich różnicowania się
- warunki ich przeżywalności
- oraz witalność
Pozwoliły na ustalenie jakie środowisko jest najlepsze dla ich rozwoju. Ponad to wykazano, że posiadają one zdolność do regulowania pracy układu odpornościowego oraz zaangażowanie w proces apoptozy komórki. Ponieważ komórki macierzyste mają zdolność do przekształcenia się w wiele różnych typów komórek istnieje niestety możliwość, że zamienią się np. w komórki nowotworowe (rakowe). W związku z powyższym w terapiach najczęściej wykorzystywane są komórki, które zróżnicują się konkretny, oczekiwany przez nas podtyp komórek.
Przeprowadzone jak dotąd badania eksperymentalne z wykorzystaniem zarodkowych komórek macierzystych (otrzymywane są one z masy komórkowej przedimplantacyjnej blastocysty), wykazały poprawę w funkcjonowaniu pacjenta. Co ważne, nie zauważono jakichkolwiek skutków ubocznych w związku z zastosowaniem tej terapii.
W przypadku leczenia chorób o podłożu neurologicznym, wykorzystywana jest zdolność komórek macierzystych do pokonywania bariery krew- mózg (BBB) oraz ich łatwość w hodowli. Co ważne, nerwowe komórki macierzyste w długotrwałych hodowlach, różnicują struktury glejowe na koszt różnicowania neuronów. Ponieważ ośrodkowy układ nerwowy ma bardzo ograniczoną zdolność do udnowy/ regeneracji uszkodzonych bądź utraconych komórek nerwowych (neuronów), zastosowanie komórek macierzystych dałoby szanse na sprawniejsze funkcjonowanie pacjenta oraz poprawę jego stanu zdrowia. Podjęto próby ich zastosowania w leczeniu takich chorób jak np. udar lub ostry uraz mózgu, choroba Parkinsona, Alzheimera czy stwardnienie zanikowe boczne. Otrzymane wyniki są bardzo obiecujące ale potrzebne są dalsze badania i obserwacje.