Ból głowy to dolegliwość, która w większym lub mniejszym stopniu dotyka niemal każdego z nas. Jednym z najbardziej znanych jest ból migrenowy, który może dotyczyć nawet połowy dorosłej populacji. Jaka jest geneza powstawania migreny, czy istnieją czynniki ryzyka wzmagające dolegliwości bólowe oraz w jaki sposób przebiega jej leczenie – odpowiada dr n. med. Paweł Gołębiewski, neurolog.
Gdzie tkwi źródło problemu?
Wystąpienie migreny może być konsekwencją oddziaływania różnych czynników „wyzwalających” pojawienie się dolegliwości bólowych. Należą do nich przede wszystkich:
- czynniki genetyczne – duża ilość przypadków występowania migreny posiada charakter dziedziczny. Jeżeli przynajmniej u jednego z rodziców zdiagnozowano ból migrenowy, ryzyko jego wystąpienia wśród dzieci wzrasta do 45 proc.,
- czynniki środowiskowe – wśród nich znajdują się m.in.: stres, zbyt długa ekspozycja na promienie słoneczne, zbyt długie korzystanie z urządzeń elektronicznych (komputer, telewizor, telefon komórkowy), niewyspanie lub zbyt długie spanie (np. w dni wolne od pracy), niedobór płynów w organizmie, spożywanie określonych produktów spożywczych, warunki atmosferyczne (zmiana lub pogorszenie pogody),
- czynniki hormonalne – dotyczą głównie kobiet, wynikają z naturalnego cyklu hormonalnego oraz jego zaburzeń, okresu ciąży i laktacji, a także stosowania środków hormonalnych, w tym antykoncepcji,
- choroby układu naczyniowego – rzadko dolegliwości bólowe są spowodowane towarzyszącymi zaburzeniami naczyniowymi, takimi jak rozwarstwienia tętnic, naczyniaki tętniczo-żylne, zapalenia naczyń tętniczych czy zakrzepica żył mózgowia,
- inne czynniki neurologiczne i ogólnoustrojowe – infekcje z zajęciem części układu nerwowego, np. opon mózgowo-rdzeniowych lub nerwów czaszkowych, szczególnie nerwu trójdzielnego, mogą doprowadzić do wystąpienia dolegliwości przypominających migrenowe.
Problem z głowy
Postępowanie lecznicze posiada 2 zasadnicze cele – łagodzenie dolegliwości bólowych i ewentualnych dodatkowych objawów (tzw. leczenie doraźne) podczas ataku oraz zmniejszenie częstotliwości ich występowania (tzw. leczenie profilaktyczne).
– Łagodzenie bólu następuje w wyniku przyjęcia odpowiednich środków farmakologicznych – mówi dr n. med. Paweł Gołębiewski. – Chociaż leki dobiera się indywidualnie do każdego pacjenta, to lekarze specjaliści korzystają z 2 głównych grup leków. Pierwsza grupa to tryptany, leki uznawane za najskuteczniejsze w przerywaniu bólu migrenowego. Przykładami tych substancji są sumatryptan, zolmitryptan, rizatryptan czy eletryptan. Poza nimi stosuje się powszechnie znane preparaty, takie jak paracetamol, kwas acetylosalicylowy, sumatryptan, diklofenak, ketoprofen, metamizol czy ibuprofen, dostępne zwykle bez recepty. Wymienione leki mogą być również uzupełnione innymi środkami hamującymi objawy towarzyszące migrenie – np. wymioty czy nudności. Leczenie profilaktyczne zaleca się pacjentom, u których napady bólu migrenowego występują kilka razy w miesiącu, a stosowanie powyżej wymienionych substancji nie przynosi wyraźnej poprawy. Polega ono przede na zaleceniu codziennego stosowania jednego z następujących środków farmakologicznych: metoprolol, propranolol, flunaryzyna, kwas walproinowy czy topiramat. W leczeniu migreny bardzo pomocna jest również obserwacja samego siebie, swoich przyzwyczajeń, nawyków i codziennych czynności. Warto w tym celu prowadzić dzienniczek, w którym można odnotowywać okoliczności występowania napadów migreny. Ten rodzaj bólu często występuje w następstwie nieregularnego trybu życia – np. nieustabilizowanej pory zasypiania i wstawania – dodaje.