Spis treści:

1. Skąd się wzięła medyczna marihuana i jak działa?
2. Jakie są różnice pomiędzy medyczną marihuaną a zwykłą?
3. Inne leki a medyczna marihuana – czy można łączyć?
4. THC i CBD a oddziaływanie na leki
5.  Marihuana medyczna – działania niepożądane
6.  W jakiej formie stosuje się medyczną marihuanę?
7. Jakie dawki medycznej marihuany może przyjąć pacjent?
8. Kto może wypisać receptę na medyczną marihuanę?
9. Dla kogo jest medyczna marihuana?
10.  Medyczna marihuana a leczenie ostrego bólu
11. Czy można się uzależnić od medycznej marihuany?
12. Czy w Polsce medyczna marihuana jest legalna?

Skąd się wzięła medyczna marihuana i jak działa?

Historia medycznej marihuany sięga wielu tysięcy lat. Była wykorzystywana w różnych częściach świata, ale za kolebkę stosowania do celów medycznych uznaje się Chiny.

Szacuje się, że już około 4 tys. lat p.n.e. marihuana była używana w Chinach nie tylko do celów przemysłowych (produkcja lin, papieru, tkanin), ale również czerpano z niej właściwości lecznicze.

Na terenie Polski także wykorzystywano jej włókna do wyrobów sznurów, odzieży. Istnieją jednak zapiski, które wskazują, że była stosowana do uśmierzania bólu zębów. Korzystano również z jej działania euforyzującego.

Jakie są różnice pomiędzy medyczną marihuaną a zwykłą?

Jedną z pierwszych roślin uprawianych przez człowieka była Cannabis sativa (konopia siewna). Jest to roślina z niskimi wymaganiami do wzrostu. Aktualnie konopie dzielimy na konopię indyjską oraz włóknistą. Obie należą do tego samego gatunku Cannabis sativa. Początkowo tylko konopie indyjskie miały swój potencjał odurzający i psychoaktywny. W wyniku krzyżowania roślin obie wykazują podobne właściwości i są wykorzystywanie w produkcji.

Medyczna marihuana, fot. shutterstock

Medyczna marihuana zawiera ponad 100 substancji aktywnych zwanych fitokannabinoidami. Różnica pomiędzy tymi substancjami a syntetycznymi kannabinoidami jest znaczna. Syntetyczne substancje są dodawane do nielegalnej marihuany w nieznanych stężeniach poszczególnych substancji aktywnych, dając podobny efekt euforyczny, natomiast po ich zastosowaniu stwierdzano zgony.

Do fitokannabinoidów zaliczamy THC (delta-9-tetrahydrokannabinol) oraz CBD (kannabidiol), które mają swoje właściwości lecznicze. Działanie psychoaktywne jest wynikiem występowania THC w marihuanie, a CBD nie posiada takich właściwości.

Dzięki nowoczesnym metodom hodowli możliwa jest produkcja roślin z odpowiednim stężeniem obu substancji, ale również kontrola stężeń innych związków, np. terpenoidów. Poprzez określone stężenie substancji zawartych w marihuanie możliwe jest jej stosowanie w medycynie, co odróżnia medyczną marihuanę od marihuany z nielegalnego źródła.

W naszym organizmie istnieją substancje, które są podobne do substancji zawartych w marihuanie, to tzw. endokannabinoidy.

Substancje te działają na układ endokannabinoidowy, który bierze udział w wielu procesach organizmu.

Układ ten m.in.:

• wpływa na rozwój układu nerwowego,
• działa ochronnie na układy nerwowy i sercowo-naczyniowy,
• wpływa na prawidłowy rozwój ciąży i zapobiega porodowi przedwczesnemu,
• działa na układ odpornościowy poprzez dojrzewanie niektórych komórek i produkcję przeciwciał,
• wpływa na procesy trawienne.

W medycznej marihuanie kannabinoidy działając poprzez układ endokannabinoidowy, umożliwiają jej szerokie zastosowanie.

Inne leki a medyczna marihuana – czy można łączyć?

Konopie siewne zawierając wiele substancji aktywnych, wpływają na aktywność równocześnie stosowanych leków. Medyczna marihuana jest metabolizowana w wątrobie jak wiele leków, co powoduje, że niektóre substancje mogą być metabolizowane szybciej lub znacznie wolniej.

Szybkość metabolizmu wpływa na działanie leków w organizmie. Ma to szczególne znaczenie przy przewlekle stosowanych lekach. Interakcja leków i medycznej marihuany jest też uzależniona od formy podaży oraz stężenia fitokannabinoidów, np. w formie inhalacji lub w formie doustnej, np spray.

THC i CBD a oddziaływanie na leki

THC i CBD oddziaływują na inne leki, które są przyjmowane.

THC:

• zwiększa działanie leków nasennych oraz działanie substancji narkotycznych (np. amfetamina).
• może zmniejszać działanie leków przeciwdepresyjnych oraz przeciwlękowych.

CBD:

• zwiększa działanie takrolimusu (lek immunosupresyjny), warfaryny (lek przeciwkrzepliwy), kwasu walproinowego, lamotryginy i klobazamu (leki przeciwpadaczkowe).

Marihuana medyczna – działania niepożądane

Tak jak każdy lek, medyczna marihuana ma swoje działania niepożądane, a należą do nich m.in.:

• senność, zmęczenie, zaburzenia snu,
• niepokój, euforia, zmieniona percepcja rzeczywistości,
• biegunka, wymioty, utrata masy ciała, zmniejszenie apetytu czy suchość w jamie ustnej.

W przypadku stosowania CBD obserwuje się wzrost parametrów wątrobowych.

W jakiej formie stosuje się medyczną marihuanę?

W Polsce stosuje się medyczną marihuanę w formie inhalacyjnej (metoda waporyzacji) lub drogą doustną (areozole, krople, kapsułki). Można spotkać się z formą maści czy żeli do stosowania zewnętrznego na skórę.

Jakie dawki medycznej marihuany może przyjąć pacjent?

Leczenie przy zastosowaniu THC rozpoczyna się od małych dawek: od 1,25 mg do 2 mg, obserwując, jak działa on na organizm.

Nie stosuje się dawek powyżej 20-30 mg dziennie z uwagi na częstsze występowanie działań niepożądanych, bez wpływu na skuteczność leczenia. Dawkowanie CBD zależne jest od wskazania do stosowania.

Kto może wypisać receptę na medyczną marihuanę?

W przypadku wskazania do stosowania lekarz może wypisać tzw. receptę recepturową, którą można zrealizować w aptece. Preparat jest przygotowywany przez farmaceutę zgodnie z zaleceniami zapisanymi na recepcie.

Dla kogo medyczna marihuana?, fot. shutterstock

Przy wydawaniu leku farmaceuta powinien wytłumaczyć, jak dokładnie stosować preparat, jak przechowywać i jaką ma datę ważności. W ustawie regulującej obrót medycznej marihuany lekarze weterynarii zostali wykluczeni z możliwości wypisywanie recept recepturowych.

Dla kogo jest medyczna marihuana?

Od wielu lat prowadzone są badania nad zastosowaniem medycznej marihuany. Aktualnie jej skuteczne działanie można obserwować u:

• pacjentów z wymiotami i nudnościami wywołanymi chemioterapią,
• pacjentów wyniszczonych z powodu nowotworu złośliwego czy wspomagająco w leczeniu bólu nowotworowego.

Natomiast lek ten jest stosowany pomocniczo w trakcie całej terapii onkologicznej. Ponadto medyczna marihuana znalazła zastosowanie także w stwardnieniu rozsianym oraz leczeniu padaczki.

Medyczna marihuana a leczenie ostrego bólu

Medyczna marihuana nie sprawdziła się w leczeniu bólu o charakterze ostrym oraz w bólu pooperacyjnym z uwagi na większe działania niepożądane oraz obecność skutecznych leków na rynku, które radzą sobie z tego typu rodzajami bólami.

Przy bólu przewlekłym o charakterze neuropatycznym można rozważyć jej zastosowanie. Trwają badania nad zastosowaniem medycznej marihuany w terapii przeciwnowotworowej, psychiatrii i gastroenterologii.

Czy można się uzależnić od medycznej marihuany?

Z uwagi na substancje psychoaktywne w medycznej marihuanie istnieje ryzyko uzależnienia. Wszystko zależy od czasu stosowania oraz dawki.

Do objawów uzależnienia należy m.in.:

• silna potrzeba stosowania medycznej marihuany,
• uważanie, że tylko ten lek działa, żaden inny.

Dodatkowo mogą wystąpić objawy odstawienne w przypadku zaprzestania stosowania, np.:

• drżenie ciała,
• opadanie powiek,
• gęsia skórka,
• dezorientacja,
• spowolnienie ruchowe,
• wzdryganie się,
• potrząsanie głową,
• rozdrażnienie. 

Jeśli chodzi o formę leczenia uzależnienia, to stosuje się metody farmakologiczne oraz psychoterapię (terapia wzmacniania motywacji, terapia poznawczo-behawioralna, terapia zarządzania zachętami, interwencje rodzinne i środowiskowe).

Czy w Polsce medyczna marihuana jest legalna?

W Polsce medyczna marihuana została zatwierdzona do obrotu w 2017 roku. Przepisy regulujące jej stosowanie to ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii oraz ustawa o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych. 

Medyczna marihuana, pomimo że jest użytkowana przez człowieka od wielu tysięcy lat, to dopiero od niedawna jest legalnie stosowana w medycynie, dając wiele korzystnych efektów w szerokiej grupie pacjentów.

Trwające badania nad stosowaniem terapii medycznej marihuany w innych schorzeniach powodują, że jej działanie może być w przyszłości szeroko stosowane i korzystnie wpływać na przebieg terapii wielu chorób.