MIT: Półpaścem można się zarazić od innej osoby.

FAKT: Półpaścem nie można się zarazić od innej osoby. Półpasiec to choroba rozwijająca się u osób, które w przeszłości chorowały na ospę wietrzną. Każdy, kto przechorował ospę wietrzną, nosi w sobie uśpionego wirusa, który może ulec reaktywacji i wywołać półpasiec².

Ospa wietrzna i półpasiec to choroby wywoływane przez ten sam wirus. Po wyzdrowieniu z ospy wietrznej, wirus pozostaje w organizmie w formie uśpionej. Z przyczyn, które nie zostały w pełni poznane, najprawdopodobniej z powodu spadku odporności, zwykle wiele lat później dochodzi do reaktywacji wirusa, co objawia się jako półpasiec. W Polsce na rozwój półpaśca jest narażonych kilkanaście milionów osób, co wynika z faktu, że ponad 99 proc. dorosłych przebyło ospę wietrzną. Jedną z przyczyn, które wpływają na obniżenie odporności, co sprzyja rozwojowi półpaśca, są upływające lata. Ryzyko zachorowania na półpasiec gwałtownie wzrasta po 50. roku życia i dalej rośnie wraz z wiekiem². Szacuje się, że nawet 1 na 3 osoby w ciągu życia zachoruje na półpasiec^4,5.

MIT: Wysypka półpaścowa występuje tylko w okolicy pasa.

FAKT: Wysypka półpaścowa najczęściej umiejscawia się po jednej stronie tułowia i zwykle nie przekracza linii środkowej ciała (stąd nazwa choroby „pół-pasiec”). Zmiany chorobowe w przebiegu półpaśca mogą lokalizować się także w innych okolicach ciała^2,6.

Półpasiec objawia się pęcherzykowatą wysypką na rumieniowym podłożu, której może towarzyszyć świąd lub dotkliwy ból o charakterze piekącym, kłującym lub pulsującym, często wyzwalanym przez dotyk. Pęcherzyki pojawiają się głównie na tułowiu wzdłuż nerwu międzyżebrowego i zwykle nie przekraczają linii środkowej ciała. Choroba może lokalizować się także w innych miejscach np. w okolicy głowy. Szacuje się, że nawet do 25 proc. przypadków półpaśca to półpasiec oczny, który może prowadzić do pogorszenia lub utraty wzroku. W przypadku półpaśca usznego zajęta zostaje skóra okolicy ucha oraz przewód słuchowy. Mogą temu towarzyszyć: silny ból ucha, zawroty głowy, wymioty, przejściowa, a nawet trwała utrata słuchu. Istnieje również ryzyko porażenia nerwu twarzowego. U osób z poważnymi zaburzeniami odporności może rozwinąć się postać uogólniona półpaśca^2-6.

MIT: Półpasiec to defekt kosmetyczny.

FAKT: Półpasiec to choroba, która może znacznie obniżyć jakość życia pacjenta^2,6.

Półpasiec objawia się najczęściej jednostronnym występowaniem na tułowiu bolesnych pęcherzyków, które nie przekraczają linii środkowej ciała. Wystąpienie zmian skórnych jest zwykle poprzedzone pieczeniem, swędzeniem, mrowieniem i bólami, które mogą się utrzymać przez cały czas choroby. Wysypka półpaścowa zwykle ustępuje w ciągu 2–4 tygodni, ale pozostałością wykwitów mogą być zaburzenia pigmentacji i trwałe blizny na skórze. Najczęstszym powikłaniem półpaśca jest neuralgia popółpaścowa, która może wystąpić nawet u 30 proc. pacjentów, którzy chorowali na półpasiec. Jest to przewlekły ból, który lokalizuje się w miejscu występowania wysypki i utrzymuje się, pomimo jej ustąpienia. Przewlekła neuralgia może powodować ogólne osła­bienie i cierpienie, zwłaszcza u osób star­szych. Nerwoból może utrzymywać się przez wiele miesięcy, a nawet lat, niekiedy aż do śmierci i może znacznie ograniczać codzienną aktywność i obniżać jakość życia. Ból towarzyszący neuralgii może prowadzić również do bezsenności oraz depresji^2,6,7.

MIT: Ból towarzyszący półpaścowi zniknie wraz z ustąpieniem wysypki.

FAKT: Półpasiec może prowadzić do rozwoju neuralgii popółpaścowej, która objawia się występowaniem tępego i palącego bólu, który utrzymuje się przez ponad 90 dni, pomimo ustąpienia wysypki⁷.

Skutki półpaśca mogą być odczuwane długo po jego przechorowaniu, w wyniku rozwoju neuralgii popółpaścowej. To najczęstsze powikłanie półpaśca, które objawia się przewlekłym bólem neuropatycznym. U części pacjentów jest on tak intensywny, że wymaga specjalistycznego leczenia przeciwbólowego^2,6,7. Ból towarzyszący neuralgii popółpaścowej jest często określany przez pacjentów jako najgorszy z możliwych, a kobiety porównują go do bólu porodowego^8,9.

Dolegliwości bólowe mogą towarzyszyć pacjentowi przez wiele miesięcy, a nawet lat. Czasami stan ten może utrzymywać się do końca życia pacjenta⁷. Neuralgia popółpaścowa może dotyczyć do 30 proc. pacjentów, którzy chorowali na półpasiec, a ryzyko jej wystąpienia wzrasta wraz z wiekiem³.

MIT: Przed półpaścem nie można się zabezpieczyć.

FAKT: Istnieje możliwość zapobiegania półpaścowi¹⁰.

W Polsce dostępna jest profilaktyka półpaśca w postaci szczepienia ochronnego, która pozwala uniknąć także najczęstszego powikłania tej choroby - neuralgii popółpaścowej. Ze szczepienia mogą skorzystać osoby w wieku 50 lat i starsze oraz w wieku 18 lat i starsze o zwiększonym ryzyku zachorowania na półpasiec¹⁰. Szczepienie przeciw półpaścowi jest zalecane przez Polski Program Szczepień Ochronnych¹¹.