Konsekwencje chorowania na ten zespół mogą prowadzić do martwicy kości, deformacji i zniekształcenia kręgosłupa. Choroba znacznie zniekształca kręgosłup w odcinku piersiowym. Pierwsze dolegliwości pojawiają się w momencie wzrostu trzonu kręgów, tj. pomiędzy 12. a 16. rokiem życia. Niestety zaburzenia we wzroście trzonów kręgowych prowadzą do tzw. klinowania się kręgów, a w konsekwencji ich deformacji.
Spis treści:
- Przyczyny rozwoju choroby Sheuermanna
- Obciążenie genetyczne a choroba Sheuermanna
- Objawy i rozpoznanie
- Sposoby leczenia choroby Sheuermanna
- Dobroczynne fizjoterapia i dieta
Przyczyny rozwoju choroby Scheuermanna
Na chwilę obecną ciężko jednoznacznie wskazać, co jest bezpośrednią przyczyną wywołującą chorobę. Kluczową role odgrywa zaburzenie wzrostu trzonów kręgowych, jednak co bezpośrednio wpływa na zaburzenia – nie wiadomo. Wśród potencjalnych przyczyn wystąpienia choroby wskazuje się czynniki genetyczne, występowanie zatorów, zaburzeń hormonalnych czy mikrourazów na kręgach. Czynniki, które wpływają na zaburzenie rozwoju trzonu kręgów, powodują, że stopniowo dochodzi do zaburzeń w ukrwieniu tkanki kostnej, a następnie – jej obumierania i odkształcania. Badania prowadzone przez Scheurmanna wskazywały, że postępujące zniekształcenie trzonów kręgowych wywołane jest martwicą, która pojawia się na skutek nierównomiernego obciążenia. Inne teorie wskazują, że czynniki zapalne mogą wpływać na zaburzenia rozwoju trzonów kręgowych, wywołując tym samym chorobę Sheuermanna. Istnieją przesłanki wskazujące, ze niedobór witaminy A może zwiększać ryzyko wystąpienia schorzenia.
Obciążenie genetyczne a choroba Scheuermanna
Wiele danych wskazuje na to, że choroba Scheuermanna może być dziedziczona w sposób autosomalny dominujący. Oznacza to, że jeden z rodziców, który jest chory na zespół Scheuermanna, przekazuje wadliwy gen dziecku, zwiększając ryzyko zachorowania.
Objawy i rozpoznanie
Pierwsze objawy choroby zauważają rodzice – obserwują nieprawidłową postawę u dziecka czy tendencję do garbienia się. Niejednokrotnie u dziecka może pojawić się również boczne skrzywienie kręgosłupa, czyli skolioza. Wraz z postępującą deformacją kręgosłupa pojawiają się bóle w klatce piersiowej lub nawet problemy z oddychaniem, wynikające ze zmian w objętości płuc. Ruchomość kręgosłupa jest ograniczona, a skrzywienie widoczne przy wykonaniu tzw. Testu Adamsa. Choroba Sheuermanna rozwija się etapowo – we wczesnej fazie, tj. gdy dziecko osiąga wiek około 10 lat, następuje niewielkie pogłębienie kifozy piersiowej. W fazie czynnej, która może pojawić się pomiędzy 11. a 18. rokiem życia, występują bóle kręgosłupa, ogólne osłabienie organizmu i chroniczne zmęczenie. U chorych obserwuje się ograniczoną ruchomość kręgosłupa, zniekształcenia budowy kręgosłupa, wysunięcie barków do przodu. Na obrazie RTG widać sklinowacenie trzonów i ich charakterystyczne, nierówne brzegi. W fazie późnej dochodzi do zaburzeń równowagi mięśniowej oraz pojawiają się coraz silniejsze bóle pleców. Im wcześniejsze rozpoznanie, tym lepiej – istnieje większe prawdopodobieństwo na zatrzymanie lub spowolnienie choroby. Jednym z elementów badania jest wykonanie badania radiologicznego.
Choroba Sheuermanna, fot. panthermedia
Sposoby leczenia choroby Scheuermanna
Im wcześniejsze rozpoznanie, tym większa szansa na ograniczenie rozwoju zniekształceń wpływających na jakość życia pacjenta. Leczenie choroby Scheuermanna oparte jest przede wszystkim na leczeniu zachowawczym. Sposoby leczenia zależą od stopnia deformacji kręgosłupa, wieku pacjenta oraz stopnia nasilenia objawów neurologicznych. Lekarz zaleci kontrole obejmujące wykonanie RTG w określonych przedziałach czasu. W sytuacji gdy deformacja postępuje, lekarz może zalecić stosowanie gorsetu korekcyjnego. Pacjent musi być zdyscyplinowany i przestrzegać zaleceń lekarza ortopedy – stosowanie się do wskazówek lekarza pozwoli uniknąć rozwoju choroby, a nawet może skutkować uniknięciem leczenia chirurgicznego. Istotne znaczenie ma również fizjoterapia, prowadzona przez wykwalifikowanego fizjoterapeutę. Odpowiednio dobrane ćwiczenia pomagają rozluźnić i wzmocnić mięśnie. Niestety w przypadku bardzo dużych deformacji czy w przypadku szybko postępującej choroby niezbędne jest przeprowadzenie zabiegu operacyjnego. Wskazaniami do zabiegu operacyjnego są: pogłębiona kifoza (powyżej 75 stopni) u osób, u których wzrost został zakończony, pogłębiona kifoza z predyspozycją do rośnięcia, uciążliwe, wzmagające się bóle w odcinku piersiowym i/lub lędźwiowym kręgosłupa, które nie ustają mimo wprowadzenia leczenia; zaburzenia neurologiczne o dużym nasileniu.
Dobroczynne fizjoterapia i dieta
Pacjenci dotknięci chorobą Scheuermanna powinni przede wszystkim odciążać kręgosłup i unikać długotrwałego stania bądź siedzenia. Dodatkowa porcja ćwiczeń, prowadzona pod opieką specjalisty, pozwala wzmacniać mięśnie, zwiększać ruchomość stawów i polepszać ogólną sprawność fizyczną pacjenta. Co ważne, poza ćwiczeniami ważną rolę odgrywa dieta. Istotne jest wzbogacenie posiłków w owoce i nabiał, które ze względu na zawartość mikorelementów i makroelementów pozytywnie wpływają na mięśnie. Wśród ćwiczeń oferowanych przez doświadczonych fizjoterapeutów znajduje się cała gama zabiegów, pozwalających na polepszenie kondycji – masaże, fizykoterapia (głównie krioterapia i zastosowanie pola magnetycznego), kinsiotyping (który polega na oklejaniu wybranych partii kręgosłupa specjalnymi, elastycznymi plastrami, które polepszają stabilizację i poprawiają pracę układu mięśniowego). W razie konieczności niezbędne jest włączenie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych.
