Ból głowy to problem zgłaszany bardzo często w gabinetach lekarskich u pacjentów w różnym wieku. Dotyka on dzieci, osoby dorosłe oraz starsze. W większości przypadków bóle głowy znikają samoistnie i nie wymagają specjalistycznej pomocy. Zdarza się jednak tak, że nie ustępują, nasilają się, prowadzą do problemów w sprawnym codziennym funkcjonowaniu.

W niektórych przypadkach towarzyszą im dodatkowe objawy takie jak:

• problemy ze wzrokiem,
• nudności, wymioty,
• zawroty głowy,
• problemy z pamięcią, koncentracją, zapamiętywaniem.

W takiej sytuacji należy jak najszybciej udać do neurologa w celu szybkiego zdiagnozowania przyczyn wyżej wymienionych objawów.

Wśród najczęściej opisywanych przyczyn prowadzących do bólów głowy znajdują się:

1. Zmęczenie (najczęściej utrzymujące się przez dłuższy czas)
2. Nieprawidłowe odżywianie się (nieregularne spożywanie posiłków, zjadanie dużych ilości jednorazowo, zapominanie o piciu)
3. Silny stres, emocje, rozdrażnienie, nerwowość
4. Zaburzenia przemiany materii oraz niewielkie czasami zaburzenia hormonalne
5. Zmiany naczyniowe oraz problemy z krążeniem mózgowym (np. zakrzepica żył/ tętnic mózgowych)
6. Częste stany zapalne np. ucha środkowego bądź zatok, ale także problemy z dziąsłami oraz uzębieniem
7. Różnego rodzaju choroby oczu
8. Grypa oraz angina paciorkowcowa
9. Nerwoból nerwu trójdzielnego oraz bóle nerwów twarzy tj. wszystkie nerwobóle
10. Różnego rodzaju stany zapalne w obrębie głowy
11. Nadciśnienie/ niedociśnienie tętnicze
12. Zapalenie opon mózgowo- rdzeniowych
13. Guz mózgu
14. Pourazowe bóle głowy
15. Zaburzenia psychiczne
16. Zatrucia
17. Różnego rodzaju zmiany w obrębie karku oraz szyi np. zmiany zwyrodnieniowe
18. Okres przekwitania u kobiet
19. Miażdżyca

Wśród innych często spotykanych przyczyn bólów głowy znajdują się także: palenie papierosów oraz nadużywanie alkoholu. Badania naukowe oraz obserwacje pacjentów pokazują, że bardzo częstą przyczyną bólu głowy jest stres, nadmierne napięcie, nerwowość oraz nadpobudliwość. Jest to szczególnie widoczne u pacjentów, u których objawy te występują długotrwale. Ból może pojawić się w różnych obszarach głowy jej przód lub z tyłu.

W chwili obecnej stosuje się podział na bóle głowy o charakterze samoistnym (nazywane także pierwotnym) oraz wtórnym. Jest to podział według klasyfikacji Międzynarodowego Towarzystwa Bólu Głowy. Bóle samoistne występują znacznie częściej i zaliczamy do nich m.in.:

1. Migreny, które jak pokazują najnowsze badania naukowe mogą mieć podłoże dziedziczne. Za wyjątkiem bólu, pacjenci doświadczają także innych objawów takich jak: nudności, wymioty, nadwrażliwość na światło czy zapachy. Często towarzyszy temu wszystkiemu aura. Objawy ustępują najczęściej do 72 godzin.
2. Klasterowe bóle głowy, które w większości przypadków atakują jednostronnie w obrębie nerwu trójdzielnego. Dolegliwość bólowa obejmuje najczęściej płaty czołowe lub skroniowe.
3. Napięciowe bóle głowy w większości przypadków dotyczą kobiet. Mają bardzo różny czas trwania i różne nasilenie. Do ich powstania przyczynia się wiele negatywnych czynników w tym: psychologiczno- społeczne, fizjologiczne oraz biologiczne.  

Niestety bóle głowy mogą być także spowodowane różnego rodzaju chorobami i wtedy stanowią one niebezpieczeństwo dla naszego zdrowia oraz życia.

W zależności od rodzaju bólu, jego natężenia oraz częstości występowania podejmowana jest decyzja czy pacjent powinien się udać do specjalisty. Oczywiści kluczową kwestia pozostaje wykonanie szeregu niezbędnych badań. Niektóre przypadki wymagają pomocy ze strony neurologa inne pomocy psychologicznej, a nawet psychiatrycznej. Jest to bardzo ważne w przypadku małych dzieci i młodych dorosłych. Diagnostyka bólów głowy jest w niektórych przypadkach bardzo trudna. Dotyczy to nie tylko bólu o charakterze pourazowym ale także tych, które pojawiają się na skutek nadpobudliwości czy silnego stresu (bóle napięciowe). Za szczególnie niebezpieczne uznawane są bóle głowy, które pojawiają się nagle i mają bardzo duże nasilenie.

fot. panthermedia

Za wyjątkiem badania fizykalnego wykonuje się badania takie jak: wywiad z pacjentem oraz jego bliskimi, EEG, tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny. Wykluczenia jakichkolwiek zmian w głowie oraz jej obrębie przez neurologa bądź neurochirurga, zmusza do dalszego poszukiwania przyczyny pojawiania się bólów głowy. W przypadku dzieci oraz młodzieży bardzo często bóle głowy związane są ze stresem (zmiana szkoły, nowe obowiązki, koledzy itp.) i w takiej sytuacji konieczna może być pomoc nie tylko ze strony neurologa ale także psychologa. Mogą to być zajęcia indywidualne bądź grupowe radzenia sobie ze stresem ale także konieczność włączenia środków farmakologicznych.

 Leczenie bólów głowy jest ściśle związane z przyczyną, która do nich prowadzi. Należy tutaj pamiętać o tym, że:

1. Bóle głowy objawowe ustępują w momencie wyleczenia choroby podstawowej np. infekcja ucha, zatok, agnina czy grypa. Leczenie odbywa się pod okiem specjalisty.
2. Samoistne bóle głowy w większości przypadków wymaga włączeni środków farmakologicznych. Wielu pacjentów np. z migrenami czy w przypadku bólów głowy o charakterze napięciowym stosuje także środki niefarmakologiczne np. masaże, aromaterapia, akupunktura, joga. Większość osób w napadzie bólu głowy stosuje różnego rodzaju leki przeciwbólowe (naproksen, ibuprofen, panadol, paracetamol, kwas acetylosalicylowy), w leczeniu migreny stosowane są leki przeciwmigrenowe np. sumitriptan, klasterowe bóle głowy leczy się za pomocą zwalczania pojedynczych napadów oraz poprzez przerywanie „klasteru”.

Jaki widać przyczyn oraz rodzajów bólów głowy jest wiele. Nigdy jednak nie powinniśmy ich bagatelizować. Jeśli nawet badania neurologiczne nie wykażą jakichkolwiek nieprawidłowości warto skonsultować się z psychologiem lub psychiatrą. Dla medycyny ból głowy cały czas stanowi poważny problem, podobnie jak i jego szybka oraz trafna diagnoza.