Uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego (OUN) są najczęściej wynikiem udaru mózgu, doznanego urazu czaszkowo-mózgowego, guza mózgu, stanów zapalnych struktur mózgowych, bywają elementem stwardnienia rozsianego, choroby Parkinsona oraz obserwowane są w mózgowym porażeniu dziecięcym.
Spis treści:
- Uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego (OUN)
- Uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego – ograniczenie samodzielności pacjentów
- Uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego – Metoda Kabata
- Uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego – Metoda Bobath
- Rehabilitacja przy uszkodzeniach ośrodkowego układu nerwowego
Uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego (OUN)
Uszkodzenia OUN nożna podzielić na ogólne i ogniskowe, stąd też podobna jest klasyfikacja objawów.
Objawy ogólne to:
- zaburzenia świadomości i orientacji,
- bóle głowy,
- zaburzenia psychiczne takie jak urojenia,
- omamy czy majaczenie,
- napady padaczkowe,
- utrata przytomności.
Objawy ogniskowe są odzwierciedleniem konkretnych uszkodzeń struktur mózgu i wskazują na ich konkretną lokalizację, a zaliczyć do nich można, między innymi:
- niedowład lub porażenie połowicze,
- połowicze zaburzenie czucia,
- zaburzenia mowy (niezdolność wypowiadania słów i rozumienia prostych zdań- typ afazji),
- zaburzenia poznawcze,
- zaburzenia widzenia i równowagi z niezdolnością do utrzymania pionowej postawy ciała,
- ogniskowe zaburzenia padaczkowe,
- niezdolność do identyfikowania przedmiotów.
Uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego – ograniczenie samodzielności pacjentów
Funkcjonalnym skutkiem uszkodzenia OUN, jest znaczne ograniczenie samodzielności pacjentów, co wiąże się z objawami ruchowymi i czuciowymi, które są obiektem pracy rehabilitacyjnej z chorymi z uszkodzonym OUN. Niedowłady to główne wskazanie do rozpoczęcia pracy z chorym. Najczęściej występującym objawem ruchowym jest niedowład połowiczy a podstawą czynności rehabilitacyjnych jest kinezyterapia.
Uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego – Metoda Kabata
Metoda proprioceptywnego torowania, czyli metoda Kabata, bazuje na wzorcach ruchowych opierających się na czuciu głębokim. Bardzo istotnymi elementami ćwiczeń są: pozycja wyjściowa, kierunek ruchu, rozciągnięcie mięśni, ciąg, nacisk. Zwiększa się aktywność mięśni poprzez mechanizmy odruchowe oraz kolejność pracy mięśni. Techniki wykorzystywane w metodzie Kabata to opór bezpośredni, powtarzane skurcze, zwroty oraz rytmiczna stabilizacja.
Uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, fot. panthermedia
Uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego – Metoda Bobath
Inną metodą kinezyterapeutyczną jest metoda Bobath, opierająca się na założeniu, że deficyty ruchowe wynikają z zaburzeń odruchów postawy, które kontrolują koordynacje ruchów w przestrzeni. Eliminacja patologicznych wzorców, poprzez ich hamowanie, ma na celu przywrócenie napięcia mięśni. Hamowanie to oparte jest na 4 punktach (głowa, szyja, obręcz barkowa i obręcz biodrowa), na podstawie których stosuje się odpowiednie konfiguracje ćwiczeń z pacjentem.
Rehabilitacja przy uszkodzeniach ośrodkowego układu nerwowego
Nadrzędnym celem podejmowanych działań rehabilitacyjnych jest maksymalne usamodzielnienie chorego w zakresie czynności życia codziennego. Kinezyterapia, podczas procesu rehabilitacji wspomagana jest innymi metodami, w zależności od objawów towarzyszących (bio- feedback czy funkcjonalna elektrostymulacja).
