Międzynarodowe Towarzystwo Badania Bólu definiuje ból jako przykre doświadczenie zmysłowe oraz emocjonalne związane z istniejącym lub potencjalnym uszkodzeniem tkanek.
Jego powszechność została uznana za przyczynę traktowania go jako konsekwencji choroby nowotworowej.
Podczas wywiadu lekarskiego należy ustalić:
- charakter bólu,
- lokalizację bólu,
- okoliczności występowania,
- czas trwania,
- czynniki wyzwalające,
- możliwe przyczyny,
- objawy towarzyszące bólowi.
Bólem uporczywym nazywamy ból stały trwający powyżej 12 godzin/dobę.
W ostatnich latach odkryto oraz wprowadzono wiele skutecznych leków przeciwbólowych, dzięki którym możliwe jest kontrolowanie bólu. U wielu pacjentów obok bólu podstawowego występuje przejściowe i zmienne w czasie zaostrzenie, które może zaburzyć skuteczne leczenie bólu nowotworowego. To nagłe nasilenie bólu tego samego pochodzenia i charakteru co ból podstawowy określa się mianem bólu epizodycznego lub przebijającego.
W zależności od okoliczności wystąpienia dzieli się go na:
- ból idiopatyczny – pojawia się spontanicznie,
- ból incydentalny – związany z określonym czynnikiem.
fot. pantherstock
Ból przebijający charakteryzuje:
- znaczne nasilenie w porównaniu z bólem podstawowym,
- szybkie narastanie
- krótki czas trwania,
- napadowym oraz przemijającym charakterem.
Osobom, u których bóle epizodyczne nie są bardzo intensywne zaleca się zastosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych oraz paracetamolu drogą doustną. Z powodu słabego działania przeciwbólowego oraz szybkiego osiągania dobowej dawki maksymalnej leki te nie są często stosowane.
Preparaty morfiny podawane drogą dożylną przynoszą natychmiastową ulgę. Ze względu na inwazyjność oraz konieczność wykonywania zastrzyku przez przeszkolony personel nie są często stosowane w warunkach domowych. Droga podskórna jest mniej inwazyjna, nie wymaga przeszkolonego personelu i jest powszechnie wykorzystywana w wielu ośrodkach. Efekt przeciwbólowy występuje po ok. 15min.
Od niedawna można w Polsce znaleźć również stosowane doustnie preparaty przezśluzówkowe. Ich składniki zapewniają dobre i szybkie wchłanianie przez błonę śluzową jamy ustnej. Ominięcie drogi przewodu pokarmowego zwiększa biodostępność całkowitą z 33 do 47%.
