Spis treści:

1. Zawroty głowy – pochodzenie
2. Zawroty głowy – przyczyny
3. Różnicowanie zawrotów głowy
4. Zespół ośrodkowy
5. Zespół obwodowy
6. Kiedy udać się do lekarza?
7. Leczenie zawrotów głowy

Według różnych danych występują one nawet u 20–30% osób zdrowych w wieku od 18 do 60 lat. U 7–10% osób tej populacji odnotowano nawracające epizody zawrotów. Częstość tych dolegliwości wzrasta wraz z wiekiem.

Wśród pacjentów po 65 roku życia zgłaszane są już przez około 30–50% osób i stanowią trzecią co do częstości przyczynę konsultacji medycznych.
Osoby doświadczające tego nieprzyjemnego uczucia używają wielu określeń, aby zdefiniować swoją dolegliwość.

Wyróżnić można trzy główne rodzaje skarg opisywanych przez pacjentów:

• pierwsza, opisywane jest jako wirowanie otoczenia lub własnego ciała, uczucie chwiania, padania i zapadania się,
• druga, obejmuje skargi na niepewność- „zamglenie lub zawirowanie w głowie” oraz niepewność chodu, uczucie chodzenia po wacie lub miękkim, falującym podłożu,
• trzecia, tzw. przedomdleniowe zawroty głowy.

Chorzy często mają problem ze sprecyzowaniem swoich dolegliwości. Bardzo ważne jest określenie czasu wystąpienia objawów. Kolejności ich pojawiania się oraz ustalenia czynników wyzwalających, nasilających i ograniczających. Istotne jest także określenie objawów współistniejących, mogą to być zaburzenia widzenia, równowagi, szum w uszach, parastezje lub problemy z mową.

Zawroty głowy – pochodzenie

Ze względu na pochodzenie wyróżnić można:

• zawroty głowy pochodzenia obwodowego – pojawiają się przy  urazach ucha wewnętrznego, zapaleniu błędnika, nowotworach umiejscowionych w obrębie ucha wewnętrznego, zaburzeniu krążenia w uchu wewnętrznym oraz krwawieniu do błędnika,
• zawroty pochodzenia ośrodkowego – wywołane są zaburzeniami mózgowych ośrodków równowagi,
• zawroty głowy związane z chorobami układowymi  i ogólnoustrojowymi – najczęściej są to choroby wirusowe, takie jak grypa, odra, świnka, zaburzenia hormonalne i metaboliczne ( cukrzyca, miażdżyca, menopauza) oraz zatrucia tlenkiem węgla, nikotyną lub lekami.

Zawroty głowy – przyczyny

Przyczyny zawrotów głowy mogą być bardzo różne, często są wynikiem szybkiego tempa życia, braku snu i nieprawidłowego odżywiania. Zawsze, nagminnie pojawiające się, wymagają jednak konsultacji lekarskiej, często nie tylko internistycznej, ale także neurologicznej, kardiologicznej lub laryngologicznej.
Do najczęstszych czynników wywołujących zawroty, należą schorzenia neurologiczne, takie jak stwardnienie rozsiane, udar lub uraz mózgu, padaczka i migrena. Kolejnym równie częstym powodem są zapalenia błędnika, migrena, zatrucia, choroba lokomocyjna i zawroty psychogenne.

Różnicowanie zawrotów głowy

Aby odróżnić  zawroty głowy pochodzenia obwodowego od zawrotów związanych z zaburzeniami ośrodkowego układu nerwowego należy zwrócić uwagę na charakter, przebieg i nasilenie objawów.

Zespół ośrodkowy

Zawroty pochodzenie ośrodkowego zwykle mają umiarkowane lub małe nasilenie, przebiegają zmiennie, mogą trwać miesiące, a nawet lata. Często towarzyszą im zaburzenia świadomości, może pojawić się podwójne widzenie, mroczki i ślepota.

Zespół obwodowy

Zawroty przy zespołach obwodowych charakteryzują się nagłym, napadowym początkiem objawów, które nasilają się i utrzymują od kilku do kilkudziesięciu godzin. Bardzo rzadko pojawiają się objawy dodatkowe, takie jak zaburzenia świadomości i widzenia.

Kiedy udać się do lekarza?

Do specjalisty powinny wybrać się osoby u których zawroty głowy połączone są z silnym bólem głowy, sztywnością karku, wysoką gorączka, utratą przytomności lub zaburzeniami słuchu widzenia i chodzenia. Konsultacji lekarskiej wymagają także zawroty po przebytych urazach głowy.

Leczenie zawrotów głowy

W terapii zawrotów głowy należy stosować głównie leczenie objawowe oraz w zależności od ustalenia głównego rozpoznania, leczenie przyczynowe. Rozpoczynając farmakoterapię, przede wszystkim wykluczyć trzeba choroby potencjalnie odwracalne, np. infekcje, nowotwory i zawroty psychogenne.