Przez większość osób ból (łac. dolor; gr. algos, odyne) określany jest jako bardzo nieprzyjemne, męczące i negatywne doznanie zmysłowe, ale także i emocjonalne.
Pojawia się ono najczęściej na skutek obecnego, bądź potencjalnego uszkodzenia tkanek. Ból jest odczuciem subiektywnym, pacjenci w większości przypadków nazywają bólem wszystkie nieprzyjemne doznania. Ból odczuwany jest za pomocą receptorów bólowych, które nazywamy nocyceptorami. Poziom odczuwanego bólu jest dla każdego pacjenta kwestią indywidualną.
Klasyfikacja neurologiczna bólu
Odczucie bólu wyzwalane jest bardzo silny bodzie charakterystyczny dla danego receptora. Może to być bodziec zewnętrzny (np. świetlny czy akustyczny) lub wewnętrzny. Bólowi zawsze towarzyszą wydzielanie różnego rodzona hormonów, przyspieszenie akcji serca, wzmożone ciśnienie krwi, niepokój czy dezorientację. Warto pamiętać o tym, iż ból mimo wszystko ogrywa bardzo ważną rolę w naszym życiu gdyż pozwala na rozpoznanie oraz zlokalizowanie toczącego się procesu chorobowego.
Co ważne nie pozwala w ten sposób na rozleglejsze uszkodzenie tkanki. Ból pod względem neurofizjologicznym można podzielić na receptorowy (powstający w wyniku drażnienia receptorów nerwów czuciowych) oraz niereceptorowy (neuropatyczny, czyli taki który powstaje na skutek uszkodzenia albo całkowitego zniszczenia określonych struktur układu nerwowego). W chwili obecnej jesteśmy w stanie dość precyzyjnie określić natężenie bólu u danego pacjenta (pamiętajmy jest to kwestia indywidualna).
Oceniamy to numerycznie (skala obejmuje wartości od 0 do 10), wizualnie (wykorzystywana jest skala wzrokowo-analogowa) oraz werbalnie (pacjent określa ból jako: ból nie do zniesienia, mocny, średni, słaby bądź jego brak).
Jednostką natężenia bólu jest dol, a w chwili obecnej istnieje duża ilość skal oceniających ból, przy czym są to między innymi: subiektywne odczucia pacjenta, aspekty psychologiczny czy zachowanie chorego.
Przyczyny bólu
Przyczyn bólu jest bardzo wiele, mogą one pochodzić z wnętrza organizmu bądź pojawić się na skutek zadziałania czynnika zewnętrznego. Wśród przyczyn bólu ostrego wymienia się z całą pewnością między innymi: różnego rodzaju i stopnia urazy, upadki, skręcenia, poparzenia, rwę kulszową, dyskopatię, neuralgię, ból powstały na skutek pęknięcia wrzodu na żołądku, ból na skutek krwawienia podpajęczynówkowego czy kolkę nerkową. Wśród przyczyn bólu przewlekłego należy z cała pewnością wymienić: bóle migrenowe, fantomowy, reumatyczny, nowotworowy czy bóle związane z różnego rodzaju zmianami zwyrodnieniowymi.